Gelişim ve Psikoloji Dergisi; 2023;4(8):76-95
İfade Edici Dilde Toplumsal Cinsiyet Farklarına Dair Bir Derleme Çalışması:Yazılı ve Sözlü Dil Farkları
N Borhan
Pamukkale Üniversitesi, Denizli, Türkiye
Bu derleme makalesi, çocukluktan itibaren ortaya çıkan ifade dilindeki cinsiyet farklılıklarını biyopsikososyal
model perspektifinden açıklamayı amaçlamıştır. Örnek araştırma çalışmaları verilerek özellikle anne babanın ifade
edici dilin duygusal bileşeni üzerindeki rolü belirtilmiştir. En önemli bulgu, ebeveyn ve çocuk cinsiyetinin çocuğun
duygusal dışavurumu üzerinde etkileşime girebileceğidir; Anneler, çocuklarını kendilerini duygusal olarak ifade
etmeye babalardan daha fazla teşvik etme eğilimindeyken, kız çocukların hem anneleri hem de babaları, erkek
çocukların ebeveynlerine göre çocuklarını duygusal olarak daha girişken olmaya motive etmektedir. İfade edici
dilin ve daha spesifik olarak duygusal ifadenin ebeveyn tarafından sosyalleştirilmesi hem yetişkinler hem de
ergenler arasında sözlü iletişimde ve yazılı dilde bazı cinsiyet farklılıklarına neden olur. Benzer cinsiyet
farklılıkları çevrimiçi iletişimde de gözlemlenebilir. Görünen o ki, bu farklılıklar hem genel olarak dilsel etkililik
düzeyiyle hem de dilin çoğunlukla duygusal ifade olan duygusal bileşeniyle ilişkilidir. Alan yazın, dilde cinsiyet
farklılıklarının önemli bir kısmının çocukların yaşadığı sosyalleşme süreçleriyle ilgili olduğunu ve bu cinsiyet
farklılıklarının özellikle erkek çocuklarını sosyal ve duygusal gelişim açısından dezavantajlı bir konuma
getirebileceğini belirtmektedir. Gelecekteki çalışmalar, dildeki cinsiyet farklılıklarını ve bu farklılıkların
arkasındaki nedenleri hem biyolojik hem de sosyal perspektiflerden daha fazla araştırabilir. Ayrıca aile ve okul
ortamı gibi ilgili bağlamlarda toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik bazı müdahale programları geliştirilebilir ve
uygulanabilir.
A Review Study About Gender Differences in Expressive Language:Spoken and Written Language Differences1
This review article aimed at explaining gender differences in expressive language that emerge beginning from the
childhood from the biopsychosocial model of perspective. Afterwards, especially parental role on emotional
component of expressive language was specified by giving example research studies. The most important finding
was that parent and child gender may interact on child’s emotional expressiveness; while mothers tend to
encourage their children to emotionally express themselves more than fathers, both mothers and fathers of girls
motivate their children more to be emotionally assertive as compared to parents of boys. Parental socialization of
expressive language and more specifically of emotional expressiveness results in some gender differences in both
oral communication and written language among both adults and adolescents. Similar gender differences can also
be observed in online communication. It seems that these differences relate both the level of linguistic effectiveness
in general and mostly emotional component of the language, which is emotional expressiveness. Literature
indicates that a substantial level of gender differences in language is related to socialization processes that children
go through and such gender differences may put especially boys at a disadvantaged position in terms of social and
emotional development. Future studies may further investigate gender differences in language and reasons behind
such differences from both biological and social perspectives. Besides, some intervention programs for gender
equality can be developed and applied in related contexts such as families and school environment.