Psikoloji Çalışmaları; 2019;39(1):99-119
4-6 Yaş Çocuklarında Kaynak Dağıtımında Eşitsizlikten Kaçınmayı Etkileyen Faktörlerinİncelenmesi
E Acun, S Karakelle
İstanbul Üniversitesi, İstanbul
Bu çalışmanın amacı, okul öncesi çocuklarda ortak iş yapma, eşitsizlik türü
ve bedellilik koşulu faktörlerinin kaynak dağıtımında eşitsizlikten kaçınma
üzerindeki etkilerini incelemektir. Bu amaçla çalışmaya 50-72 ay (Ort. 62 ay)
arasında olan toplam 80 (39 erkek, 41 kız) çocuk katılmıştır. Çalışma, iki deney
ve bir kontrol grubundan oluşmaktadır. Deney gruplarından biri tam ortak iş
yapmayı, diğeri yarı ortak iş yapmayı içermektedir. Çocuklarda eşitsizlikten
kaçınmayı ölçmek için seçime zorlama oyunu kullanılmış, çocukların partnerleri
ile arasında eşitsizliğin ve eşitliğin olduğu dağıtım seçeneklerinden hangisini
daha çok tercih ettiğine bakılmıştır. Seçime zorlama paradigması ile eşitsizlikten
kaçınmanın eşitsizlik türü ve bedellilik koşulu tarafından nasıl etkilendiğine
bakılmıştır (Sheskin, Bloom ve Wynn, 2014). Bedellilik koşulu, çocuğun
kendi kaynağının eşitliğin ve eşitsizliğin olduğu dağıtım seçeneklerinde aynı
sayıda olup olmamasını ifade etmektedir. Eşitsizlik türü ise eşitsizliğin olduğu
dağıtım seçeneklerinin dezavantajlı ya da avantajlı olmasını ifade etmektedir.
Dezavantajlı eşitsizlik, bir kişinin dağıtımda diğerine göre daha az alma durumu;
avantajlı eşitsizlik ise bir kişinin dağıtımda diğerine göre daha fazla alma durumu
olarak tanımlanmaktadır (Fehr ve Schmidt, 1999). Analizler için karışık model
ANOVA kullanılmış, ortak iş yapma gruplar arası faktör, eşitsizlik türü ve
bedellilik koşulu ise grup içi faktör olarak değerlendirilmiştir. Bulgular, ilgili
literatüre zıt olarak ortak iş yapmanın eşitsizlikten kaçınma üzerinde anlamlı bir
etkisinin olmadığını ve çocukların avantajlı eşitsizlik türünde dezavantajlıya göre
eşitsizlikten daha fazla kaçındığını göstermektedir. Ayrıca bedellilik koşulunun
eşitsizlikten kaçınma üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu, kaynak dağıtımları
bedelsiz olduğunda bedelli olduğu duruma göre çocukların eşitsizlikten daha
fazla kaçındığı görülmüştür. Sonuçların, bu yaş çocuklarında genel-evrensel bir
eşitsizlikten kaçınma prensibini desteklemediği söylenebilir
Investigation of Factors Affecting Inequality Aversion In Resource Distribution In 4-6 Year Old Children
The aim of this study was to investigate the effects of collaboration, inequality type and cost on inequality aversion in
resource distribution in preschool children. With this aim, 80 (39 boys, and 41 girls) children between 50-72 months
(M=62 months) old took part in the study. There were two experimental groups and one control group in the study.
In one of the experimental groups, there was full collaboration and in the other, there was half collaboration. The
forced choice paradigm was used to measure inequality aversion and it was also determined whether equal distribution
options between children and their partners were chosen by participants more than unequal ones. Using the forced choice
paradigm, the way in which inequality aversion was influenced by inequality type and cost was explored (Sheskin,
Bloom & Wynn, 2014). Cost refers to is whether the participant child’s own resource has the same number of equal
and unequal distribution options in the game. Inequality type refers to unequal distribution options in the game being
either disadvantageous or advantageous. Disadvantageous inequality is the situation where someone receives less than
the partner whereas advantageous inequality is the situation where someone receives more than their partner (Fehr &
Schmidt, 1999). Mixed model ANOVA was used for data analysis. Collaboration was treated as a between-subjects
factor and inequality type and cost were treated as within-subject factors. The findings show (inconsistent with currently
available literature), that there is no significant effect of collaboration on inequality aversion and children show more
inequality aversion in the advantageous inequality type than the disadvantageous type. Furthermore, it was found that
cost has a significant effect on inequality aversion and children show more inequality aversion in no-cost distributions
than cost ones. The results do not appear to support a general-universal inequality aversion principle in this age group.