Psikoloji Çalışmaları; 2019;39(1):79-97
Kadın ve Erkeklerde Olumsuz Değerlendirilme Korkusunun Belirlenmesinde AlgılananEbeveyn Tutumları ve Benlik Saygısının Rolü
S Cankardaş
Arel Üniversitesi, İstanbul
Alan yazındaki bulgular olumsuz değerlendirilme korkusunun beden dismorfik
bozukluğu, yeme bozuklukları, sosyal kaygı gibi birçok bozuklukla ilişkili olduğuna
işaret etmektedir. Bu nedenle olumsuz değerlendirilme korkusunun ortaya çıkışında
etkili olan faktörlerin tespit edilmesi, ruh sağlığı alanında önleyici programlar
geliştirmede oldukça önemlidir. Olumsuz değerlendirilme korkusunun düşük
benlik saygısı ve reddedici ebeveyn tutumları ile ilişkili olduğuna dair çalışmalar
bulunsa da bu konudaki bilgi yeterli değildir. Yapılan bu çalışmada hem kadın ve
erkeklerin ebeveynlerinden farklı tutumlar gördüğü varsayımını test etmek hem de
kadın ve erkeklerde olumsuz değerlendirilme korkusunun belirlenmesinde benlik
saygısı ve algılanan ebeveyn tutumlarının rolünün araştırılması amaçlanmıştır. Bu
amaçla 125’i kadın olmak üzere 230 üniversite öğrencisi Rosenberg Benlik Saygısı
Ölçeği, Kısaltılmış Algılanan Ebeveyn Tutumları Ölçeği Çocuk Formu ve Olumsuz
Değerlendirilme Korkusu Ölçeği Kısa Formu doldurmuştur. Yapılan bağımsız gruplar
için t testi sonucu ebeveynden algılanan duygusal sıcaklık ve reddedicilik puanlarının
cinsiyete göre farklılaştığı görülmüştür. Buna göre kadınlar ebeveynlerinden daha fazla
duygusal sıcaklık görürken, erkekler daha fazla reddedici tutumlar deneyimlemektedir.
Kadın ve erkeklerde olumsuz değerlendirilme korkusunu yordayan değişkenleri
tespit edebilmek için iki ayrı regresyon analizi yapılmıştır. Kadınlarda düşük benlik
saygısının olumsuz değerlendirilme korkusundaki varyansın %12’sini açıkladığı
ancak erkeklerde benlik saygısının olumsuz değerlendirilme korkusunu belirleyen bir
değişken olmadığı görülmüştür. Bunun yerine erkeklerde ebeveynin aşırı koruyucu
tutumunun olumsuz değerlendirilme korkusu üzerinde etkili bir değişken olduğu
ve olumsuz değerlendirilme korkusu düzeyindeki varyansın %20’sini açıkladığı
bulunmuştur. Elde edilen bulgular, hem olumsuz değerlendirilme korkusunun
ortaya çıkışında etkili faktörlerin araştırılmasında hem de önleyici müdahaleler
geliştirilmesinde toplumsal cinsiyet rolü beklentilerinin de göz önünde bulundurulması
gerektiğine işaret etmektedir. Çalışmanın bulguları ışığında kadınlarda benlik saygısını
geliştirmeye yönelik bireysel müdahalelerin, erkeklerde ise ebeveynleri hedef alan ve
olumlu ebeveyn tutumlarını geliştirmeye
The Role of Self-Esteem and Perceived Parental Attitudes in Determining Fear of Negative Evaluation in Men and Women
The findings in recent literature indicate that fear of negative evaluation is related to many disorders such as body dysmorphic
disorder, eating disorders and social anxiety. Therefore, determining the factors that affect the development of fear of negative
evaluation seems important for developing preventive programs in the field of mental health. Although previous studies reported
that the fear of negative evaluation is related to low self-esteem and rejecting parental attitudes, our knowledge is still inadequate
in this area. The aim of this study was to both test the assumption that the attitudes of parents of women and men differ, and
to investigate the role of self-esteem and perceived parental attitudes in the determination of the fear of negative evaluation
in women and men. To this end, 230 university students (125 of which were women) completed the Rosenberg Self-Esteem
Scale, the Perceived Parental Attitudes Scale and the Brief Fear of Negative Evaluation Scale. The results suggest that perceived
emotional warmth and rejection scores were different across genders. While women perceived more emotional warmth, men
perceived higher rejective parental attitudes. Two different regression analyses were performed to determine the predictors
of fear of negative evaluation in women and men. Low self-esteem accounted for 12% of the variance in fear of negative
evaluation among women. Overprotective parental attitudes accounted for 20% of the variance in fear of negative evaluation
among men. The findings indicate that gender role expectations should be taken into consideration in the investigation of those
factors affecting the development of fear of negative evaluation and in the development of preventive interventions. In light of
the findings of this study, it is believed that individual interventions which aim to improve self-esteem in women, and education
programs which aim to encourage parents to develop positive parental attitudes could be effective as preventive interventions