Psikoloji Çalışmaları; 2018;38(2):219-236
Akıldışı Performans İnançları Envanteri–2’nin Psikometrik Özelliklerinin Sınanması
O Urfa, FH Aşçı
Marmara Üniversitesi , İstanbul
Bu çalışmanın amacı Akıldışı Performans İnançları Envanteri-2’nin (APİE2) Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliğinin sporcularda test edilmesidir.
Çalışmanın örneklemini, 18 yaş ve üstünde 196 erkek, 107 kadın olmak üzere
toplam 303 sporcu oluşturmaktadır. APİE-2 28 maddeden oluşan Akıldışı
Performans İnançları Envanteri’nin (Irrational Performance Belief Inventory)
kısa formudur. APİE-2, 5’li likert tipi bir ölçektir ve 20 maddeden oluşmaktadır.
Sporcuların akıldışı performans inançlarını Talepkarlık, Felaketleştirme, Düşük
Tolerans ve Değersizleştirme olmak üzere 4 faktörde değerlendirmektedir.
Faktörlerden ve toplamdan alınan yüksek puan, yüksek akıldışı inanç anlamına
gelmektedir. Çalışmanın yapı geçerliği, doğrulayıcı faktör analizi ve yaklaşan
geçerlik ile sınanmıştır. Aynı zamanda yapı geçerliği için APİE-2 ile Sporda Kaygı
Ölçeği-2 ve Spora Özgü Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği arasındaki
ilişki incelenirken yaklaşan geçerlik kapsamında Akılcı Olmayan İnanç Ölçeği
–Kısa Form ile arasındaki ilişki incelenmiştir. APİE-2’nin güvenirliği için iç
tutarlık katsayısı (Cronbach Alpha) hesaplanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi
sonucunda, ölçeğin Türkçe formunun orijinal 4 faktörlü yapıyı desteklediği
bulunmuştur. Ölçeğin yapı geçerliği için yapılan korelasyon analizinde APİE-2
faktörleri ile sporda kaygı, sporda mükemmeliyetçilik ve akılcı olmayan inanç
arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki bulunmuştur. Ölçeğin tamamına ait iç tutarlık
katsayısı .88 iken, faktörlere ait iç tutarlık katsayısı .83 (Talepkarlık faktörü) ile
.86 (Düşük Tolerans ve Değersizleştirme faktörleri) aralığında bulunmuştur.
Sonuç olarak APİE-2 Türkçe formunun sporcuların performanslarına yönelik
akıldışı inançlarını ölçmek için geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu
söylenebilir.
Examination of Psychometric Properties of the Irrational Performance Belief Inventory-2
The purpose of this study is to test the reliability and the validity of the Turkish version of the Irrational Performance
Belief Inventory-2 (iPBI-2) for athletes. One-hundred ninety-six males and 107 females, a total of 303 athletes,
voluntarily participated in this study. The iPBI-2 is the short form of the 28-item Irrational Performance Belief
Inventory. The iPBI-2 is a five-point Likert scale that includes 20 items. The iPBI-2 assesses the irrational beliefs
of athletes on 4 subscales: Demandingness, Awfulizing, Low Frustration Tolerance, and Depreciation. Confirmatory
factor analysis and convergent validity were used to test the construct validity. The Sport Anxiety Scale-2 and the Sport
Multidimensional Perfectionism Scale were administered to test the construct validity, and the Irrational Belief Scale
Short Form was administered to test the convergent validity of the iPBI-2. In addition, internal reliability coefficients
were computed for each subscale. Confirmatory factor analysis revealed that the Turkish scale is consistent with the
original four-factor structure. The Pearson correlation analysis for testing the convergent validity revealed significant
and positive relationships between the iPBI-2 subscales and sport anxiety, irrational beliefs, and sport perfectionism.
The internal consistency of the total scale was .88, and of the subscales ranged between .83 (Demandingness subscale)
and .86 (Low Frustration Tolerance and Depreciation subscales). We conclude that the four-factor model of the iPBI-2
is appropriate for measuring irrational beliefs about performance of Turkish athletes.
r