Addicta: The Turkish Journal on Addictions; 2019;6(2):315-336
Bağımlı Olgularda Ruhsal Travma Görülme Sıklığı ve Görünümü
BÇ Şeker, M Dinç, S Işık, K Ogel
Yeşilay Danışmanlık Merkezi, İstanbul
Son yıllarda bağımlılık ve travma ilişkisine dair yapılan çalışmalarda görülen artış, konunun giderek yoğunlaşan önem ve
ivediliğine işaret etmektedir. Bu çalışmada, mevcut çalışmalar eşliğinde, bir bağımlılık merkezine ayakta psikososyal tedavi
için başvuran bağımlılarda, Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) olan ve olmayanların, sosyodemgorafik özelliklerinin,
bağımlılık özelliklerinin, bağımlılığa eşlik eden ruhsal durumlarının ve aile özelliklerinin karşılaştırılmasıdır. Araştırma, Yeşilay
Danışmanlık Merkezine (YEDAM) bağımlılık tedavisi için başvuran 322 kişi üzerinde yapılmıştır. Araştırmada, bağımlıların,
bağımlılık şiddet ve özelliklerini, aile ilişkilerini ve travmalarını ölçmek için çeşitli ölçekler kullanılmıştır. Bunlar, Bağımlılık
Profil İndeksi (BAPİ), BAPİ Klinik Formu (BAPİ-K), BAPİ Aile Değerlendirme Formu (BAPİ-A) ve Kocaeli Ruhsal Travma
Kısa Tarama Ölçeği’dir. Başvuran kişilerin %21,7’sinin TSSB riski ölçütlerini karşıladığı saptanmıştır. Demografik özelliklere
ilişkin veriler, TSSB riski olan olguların temel ihtiyaçlarını bile karşılayamayacak derecede ekonomik zorluk yaşama puanı
ortalamalarının TSSB riski olmayanlara göre daha yüksek olduğunu göstermektedir. TSSB riski olan olguların, bağımlılık
özelliklerine ilişkin verilere bakıldığında da bağımlılık şiddeti, madde kullanım özellikleri, bağımlılık tanı ölçütlerini
karşılama, maddenin yaşama etkisi ve kullanma isteği açısından TSSB riski olmayanlara göre daha yüksek puanlar aldıkları
fark edilmektedir. Ayrıca bu olguların, depresyon, anksiyete, dürtüsellik ve güvenli davranış eksikliği puanları da daha yüksek
bulunmuştur. Ancak aile ilişkileri açısından iki grup arasında anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir. Bu araştırmada elde
edilen veriler üzerinden bağımlılık ile TSSB riskinin ilişkisi incelenmiştir. Ulaşılan bulgulara nazaran travmatik yaşantıların
ve TSSB riskinin, bağımlı olgularda görülme sıklığı ve bunun bağımlılığın şiddetine etkisi göz önünde bulundurulduğunda,
travma semptomlarının da bağımlılık tedavisine dâhil edilmesinin gerekliliği açıkça görülmektedir.
Incidence and Characteristics of Psychological Trauma in Alcohol and Substance Abuse Disorder
There are many researches show the relationship between addiction and trauma. Increasing the number of these researches
indicates the importance of this issue. In company with existing researches, our purpose in this research was to analyze
traumatic events and its effects on addiction among individuals who applied an outpatient addiction service. This research
carried out on 322 individuals who applied Green Crescent Counseling Center (YEDAM) for addiction treatment. Various
scales are used in this study for measuring the severity and characteristics of addiction, family characteristics, and the
characteristics of traumatic events. These scales are the BAPI (Bagimlilik Profil Indeksi [Addiction Profile Index]), BAPI-K
(BAPI Clinical Form, BAPI-A (BAPI Family Assessment Form) and the Kocaeli Short Screening Scale for Psychological Trauma
(Kocaeli-SHORT). 97.5% of the applicants have been exposed at least one traumatic event and 21.7% of those applicants
met the Post Traumatic Stress Disorder (PTSD) risk criteria. Demographic features show that, PTSD risk group has higher
average point of economic difficulties which an individual cannot afford even their basic needs than others. Characteristics
of addiction of PTSD risk group indicates that, PTSD risk group has higher average points on the severity of addiction,
substance-use features, effects of substances on their lives and severity of craving than others. Besides, PTSD risk group also
has higher average points on depression, anxiety, impulsivity and lack of assertiveness. There is no significance on family
relationship between PSTD risk group and others. Result: It has been analyzing the relationship between addiction and trauma
with acquired data in this research. According to the results of this research, we emphasize that traumatic events and PTSD
risk have effects on addiction and its severity. Besides, it is necessary to focus on trauma symptoms while treating addiction.