1961 Mayıs'mda Istanbul Üniversitesi Psikiyatri Kliniğinde verilen bu konferansta müellif kendisi tarafından ortaya konan bir testi izah etmiş ve tatbikata dair çeşitli misaller vermiştir.
Nevrözlaî ve bilhassa çocuk nevrozlarının mutad olarak «şahıslar arası münâsebetler» e ait bozukluklarla beraber olması sebebiyle ferdin, yani muayeneye tabi tutülân şahsın, etrafı ile kurduğu emosyonel bağlantıları ve reaksiyonlarını prtaya koymak gayesiyle 1938 senesinde bu test metodu ortaya konmuştur.
8ceno-test'in materyelmi, çeşitli yaşlarda kimseleri temsil eden; ve kıvrılarak muhtelif şekiller verilebilen bebekler teşkil eder. Bu bebekler ferdin günlük hayatmda rasladığı kimseleri canlandıracak. şekilde tertip ve imâl edilmişlerdir. Böylece, bebeklerin eğilip bükülebilen ve muhtelif şekiller vermeye elverişli materyelden yapılmış olmaları, süjenini heyecanlarını, emosyonlarını, bu bebeklere verdiği şekiller ve böylece ortaya çıkan jestlerle ifade etmesini mümkün kılmaktadır Yine bunların canlı gibi görünüşlerC onlarla bir takım oyunlar tertip etme, şuraya buraya götürme ve bu suretle hareketli sahneler isteğini, iç güdüsünü uyandırmaktadır.
Bebeklere ilâveten renkli, ufak oyuncak tuğla gibi şekiller, hay-van modelleri, ağaçlar ve günlük hayatta kullanılan bazı cisimler vardır. Psikoanalitik prensiplere göre seçilmiş bulunan bu şekillerle denek pek çok değişik sahneler meydana getirebilir: Bu suretle, o şahsın manifestasyonları, gösterileri, elle tutulabilir, gözle görülebilir hale konmuş olur. Her şeyden evvel bu test, başka türlü direkt olarak müşahede edilemiyen, fakat şahsm çevresi ile olan münasebetlerinde kat'î rolleri olan şuur altı motiflerini meydana çıkarmaktadır. Ayni zamanda, bu test vasıtasıyle karakterolojik strüktürler^, şuur muhtevasının kaliteleri, arzu ve temayüller de görünür hale getirilebilir. Böylece, test neticeleri bütün şahsiyet yapı ve muhtevasını aksettirmektedir.
Test neticelerinin kıymetlendirilmesi psikanalitik prensiplere>
— 57 —

göre yapılır. Meydana getirilen sahneler kismen realiteyi, hakikati, kismen de arzu ve korkulan temsil eder. Denek, realiteyi olduğu kadar heyecanlarını da temsil ettiğinden kısmen haberdârdır. Fakat, bir kaide olarak, denek, meydana getirdiği sâhnede temsil edilenlerin kendi hakikî hayatı kendi arzu ve korkulan olduğunu idrâk edemez Bu gayri şuurî yer değiştirme, bu testin en dikkate değer ve mânâlı tarafıdır.
Testin teşhis kıymetinden başka, bir tedavi metodu olarak da degeri vardir. Bu gaye ile kullanıldığı zaman, sahneler, her tedavi sivat?vnda yeniden teşkil ettirilir. Bu suretle hasta, hatalı davranışları ile tekrar tekrar meşgul olmakla muhitine intibak imkânını kazanır. Hastanın meselelerine bu esnada çok dikkatli bir şekilde temas etmek suretiyle meydana getirilecek iyileşmeye tesir edilebilir. Çocuklardaki bu iyileşme ise, ekseriya hiç müdahale etmeden, herhangi bir münakaşâya girmeden olmaktadir.
Şuur altı motivasyonlarm meydana çıkarılabilme imkânını vermesi dolayisiyle sceno-test, bilhassa çocuk ve kâhillerin adlî tip bakımından, kriminel muhtevalarını meydana çıkarmakta da işe yaramaktadir. Bundan başka bu test, normal psikolojide, evlilik meselelerinde, mesleğe yöneltmede ve bir çok hayatımızı ilgilendiren aşk problemlerinde çok faydalı neticeler vermiştir.
Bundan sonra çeşitli misâller verilerek konferans son bulmuştur. Bu misâllerin teferrüatı îngilizce orijinal metinde mevcuttur.