Nesne Psikoloji Dergisi; 2023;11(29):437-448
İnsan-Robot Etkileşimine Zihin Algısı Özelinde Bilişsel BilimlerPenceresinden Bakış
B A Ürgen, T N Pekçetin
Bilkent Üniversitesi, Ankara
Son 20 yıl içinde yapay zekâ alanındaki gelişmeler, insanlarla etkileşimde bulunan ve bu etkileşimlerden öğrenen
sosyal robotları insanların sosyal yaşamına dahil etmiştir. Günümüzde, çocuklara matematik ya da dil öğreten,
otizmli bireylerin tedavi ve rehabilitasyonunda kullanılan ya da banka ve restoranlarda müşteriyi yönlendiren sosyal
robotlar mevcuttur. İnsan hayatına hızla girmekte olan bu yeni ‘birey’lerin, insanlar tarafından nasıl algılandıkları,
kabul görüp görmedikleri ise henüz yanıtı yeni aranmaya başlanan bir konudur. Bu konunun anlaşılmasının iki
önemli nedeni vardır: Birincisi, gelecekte hayatımızın önemli alanlarında yer alacak robotları üreten mühendislere,
sosyal bilimler perspektifinden geri bildirimler vermektir. İkincisi ise insanı insan yapan ve onu kendine benzeyen
diğer varlıklardan ayıran özelliklerin anlaşılmasıdır. Bu amaçlarla, insan-robot etkileşimi ve bilişsel bilimler
kesişiminde yapılan disiplinler arası çalışmaların ana araştırma sorularından biri insanların robotlara zihinsel
kapasiteler atfedip atfetmedikleridir. Bu derleme makalede, bilişsel bilimlerdeki zihin atfetme kavramı ele alınacak
ve robotlara dair zihin atfetmeyi inceleyen çalışmaların kapsamlı bir değerlendirilmesi yapılacaktır. Ek olarak,
robotlara dair zihin atfetmede kullanılan yöntemlerin ve zihin atfetmeyi etkileyen faktörlerin üzerinde durulacaktır.
Böylece bilişsel bilimler ve insan-robot etkileşimi alanında gelecekte yapılacak disiplinler arası çalışmalara ışık
tutulması beklenmektedir.
A Perspective on Human-Robot Interaction and Mind Perception from the Lens of Cognitive Sciences
The developments in artificial intelligence over the past 20 years have introduced socially interactive robots that
interact with people and learn from human interactions. Nowadays, there are social robots that teach mathematics or
language to children, aid in the treatment and rehabilitation of individuals with autism, and guide customers in banks
and restaurants. How these new ‘entities’ are perceived and accepted by humans is a subject that is currently being
explored. There are two important reasons for understanding this issue: Firstly, to provide feedback from a social
sciences perspective to engineers who will produce robots that will play significant roles in our lives. Secondly, to
understand the characteristics that make humans uniquely human and differentiate them from other similar beings.
With these aims in mind, one of the main research questions at the intersection of human-robot interaction and
cognitive sciences is whether humans attribute mental capacities to robots. This review article addresses the concept
of mind attribution in cognitive sciences and provides a comprehensive evaluation of articles that examine mind
attribution to robots. Additionally, the methods used in attributing minds to robots and the factors influencing mind
attribution will be emphasized, shedding light on future interdisciplinary studies in cognitive sciences and human-
robot interaction.