Klinik Psikoloji Dergisi; 2023;7(3):351-368
Romantik ilişkilerde başarısızlık, terk edilme, reddedilme ve eleştirilmeye ilişkin zorlayıcı yaşantıları tetikleyen hikayeler
G Şen
Manisa Celâl Bayar Üniversitesi, Manisa
Kişilerarası Döngü Modeli son yıllarda kişilerarası eğilimleri kavramsallaştırmak, düzenlemek ve değerlendirmek için güçlü bir araç hâline gelmiştir. Buna göre, kişilerarası döngüsel model, ilişkilerin doğasına yönelik kuramsal bir zemin oluşturmayı ve bu yolla ‘ben’ ve ‘diğeri’ ilişkilerine ilişkin bir kavrayış sunmayı kolaylaştırmaktadır. Mevcut çalışmanın iki temel amacından ilki, zorlayıcı yaşam olayları olarak tanımladığımız dört temaya (başarısızlık, terk edilme, reddedilme ve eleştirilme) ilişkin geçerli ve güvenilir hikâyeler oluşturmaktır. İkincisi ise bu hikâyelerin kişilerarası ilişkilerde, Kutuplu Döngü Modeli temel alınarak, kuramsal çerçevede incelebilir bir örneğini sunmaktır. Bu amaca uygun olarak iki ayrı örneklem tanımlanmıştır. İlkinde, yaşları 18-35 arasında değişen toplamda 40 kişiden (yaş: Ort. = 25.46, SS = 1.66) alınan başarısızlık, terk edilme, reddedilme ve eleştirilmeye yönelik örnek durumlardan esinlenilerek on iki hikâye oluşturulmuştur. Hikâyelerin hedef temayı temsil etme düzeyi klinik psikoloji alanında uzman üç yargıcı ve on değerlendirici tarafından incelenmiştir. Bu aşamada hikâyelerin etkililiğini test etmek amacıyla, Kişilerarası Şemalar konusunda kuramsal bilgiye sahip beş yargıcı bulunmuştur. İkinci olarak, hikâyelere verilen yanıtların Kiesler’in (1983) Kutuplu Döngü Modeline uygun şekilde kodlanabilirliğinin değerlendirilmesi amacıyla üç ayrı yargıcıyla pilot uygulama yapılmıştır. Bu aşamada yedisi erkek 15 kişiye (yaş: Ort. = 22.43, SS = 3.87) yapılan pilot uygulama sonuçları ve yargıcılar arası tutarlılık değerlerine göre tüm hikâyeler için güvenirlik katsayısı yüksek ve anlamlı bulunmuştur (Sınıf İçi Korelasyon Katsayısı [SİKK] = .84 ile .99, p = .025). Romantik İlişkilerde Hikâye Tamamlama Envanterinin psikometrik özelliklerinin, Bilişsel Kişilerarası Kuram çerçevesinde incelenebilir düzeylerde olduğuna ve alanyazında kullanılabileceğine karar verilmiştir.
Stories that trigger challenging experiences of failure, abandonment, rejection, and criticism in romantic relationships
Kiesler's (1983) Interpersonal Cycle Model has become a powerful tool for conceptualizing, organizing, and evaluating interpersonal tendencies in recent years. Accordingly, the Interpersonal Cyclical Model provides a theoretical basis for the nature of relationships and thus facilitates an understanding of 'self' and 'the others’' relationships. The first of the two main purposes of our study was to create valid and reliable stories about the four themes (failure, abandonment, rejection, and criticism) that we define as challenging life events. The second one offered a theoretical example of these stories in interpersonal relations, based on the model. For this purpose, two different samples were defined. In the first, twelve stories were created, inspired by sample situations of failure, abandonment, rejection, and criticism, received from a total of 40 people aged between 18-35 (age: M = 25.46, SD = 1.66). The level of representation of the target theme of the stories was examined by three judges and ten reviewers who are experts in clinical psychology. To test the effectiveness of the scenarios, five judges with theoretical knowledge on Interpersonal Schemas. Secondly, three separate judges were involved to evaluate their codability in accordance with the model. At this stage, the intraclass correlation coefficient of reliability for all stories was found to be high and significant (ICC = .84 to .99, p = .025) according to the results of the pilot study, which was performed on 15 people (age: M = 22.43, SD = 3.87), seven of whom were male. It was decided that the psychometric properties of the Story Completion Inventory in Romantic Relationships were at levels that could be studied within the framework of Cognitive Interpersonal Theory and could be used in the literature.