Türk Psikiyatri Dergisi; 2023;34(3):191-201
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Olan Bireylerde Pozitif Psikoterapi Bağlamında Birincil ve İkincil Yetenekler: Suç İşleme Davranışları ve Öfke ile İlişkisi
Ö Maden , E Sinici , Ö Uzun
Sağlık Bilimleri Üniv. Sultan Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul
Amaç: Antisosyal kişilik bozukluğu (ASKB) tanısı almış kişilerde birincil (BY) ve ikincil yeteneklerin (İY) gelişimi ve bu yeteneklerin suç işleme davranışları ve öfke düzeylerine etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: 18 yaş ve üzeri ASKB tanılı 101 erkek hasta, kriminal ASKB (kASKB) tanısı olanlar (n=37) ve kriminal olmayan ASKB (koASKB) tanısı olanlar (n=64) olarak iki gruba ayrıldı. Katılımcılar sosyodemografik form, Wiesbaden Pozitif Psikoterapi Aile Terapisi Envanteri (WIPPF-2) ile Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzları Ölçeği (SÖÖTÖ) kullanılarak değerlendirildi. İstatistiksel analizler, SPSS 22.0 programı kullanılarak yapıldı; anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak alındı.
Bulgular: ASKB olan kişilerin BY, İY ve öfke kontrol düzeyleri kontrol grubuna göre daha düşük, sürekli öfke, öfke dışavurumu ve öfkeyi içe aktarma daha yüksekti. kASKB’de BY’den inanç (β=0,796, p=0,032), umut (β=-1.069, p=0,011), ilişki (β=-0,980, p=0,007) ve cinsellik (β=0,937, p=0,021) yetenekleri öfke ifadesini, İY’den nezaket (β=- 1.020, p=0,002) ve güvenilirlik (β=1.140, p=0,001) yetenekleri ise sürekli öfke düzeyini öngördü. koASKB olan kişilerde sabır yeteneği, öfke dışavurumunu (β=-1.752, p=0,001) ve öfke kontrolünü (β=1.468, p=0,002), inanç (β=1.468, p=0,005) ve güven (β=-0,845, p=0,002) yetenekleri ise öfke kontrolünü öngördü.
Sonuç: Pozitif psikoterapi yaklaşımı, antisosyal kişilik bozukluğu olan bireylerin birincil ve ikincil yeteneklerini geliştirmede, kişilerarası ilişkileri geliştirmede, suçlu davranışlarını azaltmada, öfke yönetiminde ve antisosyal kişilik bozukluğunun psikoterapötik tedavisinde etkili olabilir.
Primary and Secondary Capacities in the Context of Positive Psychotherapy in Individuals with Antisocial Personality Disorder: The Relationship with Criminal Behaviors and Anger
Objective: The aim of this study was to evaluate the development of primary (PCs) and secondary capacities (SCs) in individuals diagnosed with antisocial personality disorder (ASPD) and the effects of these capacities on delinquent behaviors and anger levels.
Methods: 101 male patients aged 18 years and over with a diagnosis of ASPD were divided into two groups as those with a criminal ASPD (cASPD) diagnosis (n=37) and those with a non-criminal ASPD (ncASPD) diagnosis (n=64). Participants were evaluated using a sociodemographic form, Wiesbaden’s Inventory of Positive Psychotherapy and Family Therapy (WIPPF-2) and State-Trait Anger Expression Inventory (STAXI). Statistical analyses were performed using the SPSS 22.0 program; significance level was taken as p<0.05.
Results: PCs, SCs and anger control levels of people with ASPD were lower while trait anger, anger expression and anger import were higher than the control group. In cASPD, among the PCs, belief (ß=0.796, p=0.032), hope (ß=-1.069, p=0.011), relationship (ß=-0.980, p=0.007) and sexuality (ß=0.937, p=0.021) predicted anger-out, and among the SAs politeness (ß=-1.020, p=0.002) and reliability (ß=1.140, p=0.001) predicted trait anger level. In ncASPD, patience predicted anger-out (ß=-1.752, p=0.001) and anger control (ß=1.468, p=0.002); belief (ß=1.468, p=0.005) and trust (ß=-0.845, p=0.002) predicted anger control.
Conclusions: Positive psychotherapy can be effective in improving PCs and SCs of individuals with ASPD, improving interpersonal relationships, reducing criminal behaviors, anger management and psychotherapeutic treatment of ASPD.