Klinik Psikoloji Dergisi; 2023;7(2):216-239
Kendiliknesnesi ihtiyaçları ve kişilik bozuklukları arasındaki ilişkide savunmamekanizmaları ve kişilerarası ilişki boyutlarının aracı rolü
N Bingöl, Y Bilge
Bir kuruma bağlı değildir, Diyarbakır
Yaşamın özellikle erken dönemlerinde kendiliknesnesi ihtiyaçlarının karşılanması veya karşılanmaması kişiliğin gelişmesinde önemli bir role sahiptir. Alanyazın savunmacı bir şekilde kendiliknesnesi ihtiyaçlarına yaklaşma ve onlardan kaçınmanın kişilik bozuklukları ile ilişkili olabileceğine
yönelik bulgular ortaya koymuştur. Bu çalışmanın amacı ise kendiliknesnesi ihtiyaçları ile kişilik
bozuklukları arasındaki ilişkide savunma mekanizmaları ve kişilerarası ilişki boyutlarının aracı etkilerinin incelenmesidir. Araştırma, yaşları 18-69 (Ort. = 26.27, SS = 8.36) arasında değişen 253’ü
kadın (%62.9) ve 149’u erkek (%37.1) olmak üzere toplam 402 kişinin katıldığı kesitsel bir tarama
çalışmasıdır. Veriler Sosyo-Demografik Bilgi Formu, Coolidge Eksen II Envanteri Kısa Form,
Kendiliknesnesi İhtiyaçları Envanteri, Savunma Biçimleri Testi ve Kişilerarası İlişki Boyutları Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Analizler sonucunda kişilik bozuklukları ile aynalanma- idealizasyon- ikizliğe yaklaşma ve idealizasyon- ikizlikten kaçınma kendiliknesnesi ihtiyaçları, immatür savunma mekanizmaları ve onay bağımlılık değişkenlerinin birbirleriyle pozitif yönde; başkalarına
güven ve duygu farkındalığı değişkenlerinin negatif yönde anlamlı ilişkiler gösterdiği saptanmıştır.
Kendiliknesnesi ihtiyaçları ve kişilik bozuklukları arasındaki ilişkide immatür ve nevrotik savunmaların, onay bağımlılık, başkalarına güven ve duygu farkındalığı değişkenlerinin belli tip kişilik
bozukluklarında kısmi aracılık etkilerinin anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Araştırma bulguları
alanyazına dayandırılarak tartışılmış, çalışmaya yönelik sınırlılıklar, teorik literatüre ve klinik uygulamalara ilişkin olası katkılar ve yapılacak yeni çalışmalara yönelik öneriler sunulmuştur.
Mediating role of defense mechanisms and dimensions of the interpersonal relationship in therelationship between selfobject needs and personality disorders
Especially in the early stages of life, met or unmet the selfobject needs has an important role in the
development of personality. The literature has revealed evidence that approaching and defensively
avoiding selfobject needs may be associated with personality disorders. The present study aimed to
examine the mediating effects of defense mechanisms and dimensions of the interpersonal relationship in the relationship between selfobject needs and personality disorders. The research sample
consisted of a total of 402 people [253 females (62.9%) and 149 males (37.1%), aged between 18
and 59 (M = 32.28, SD = 7.76)], and a cross-sectional screening method was used in the study. The
data was collected using the Socio-Demographic Information Form, Coolidge Axis II Inventory
Short Form, Selfobject Needs Inventory, Defense Style Questionnaire, and Scale of Dimensions of
Interpersonal Relationship. As a result of the analyzes, personality disorders and approaching mirroring- idealization- twinship, and avoiding idealization- twinship, selfobject needs, immature defense mechanisms, and approval dependence variables were positively correlated with each other;
it was determined that the variables of trust in others and emotional awareness showed significant
negative correlations. It was found that in the relationship between selfobject needs and personality
disorders, the variables of immature and neurotic defenses, approval dependence, trusting others
and emotional awareness had significant partial mediation effects in certain types of personality
disorders. Then research findings were discussed based on the literature, and limitations of the study
and possible contributions to theory and clinical practice, and suggestions for new studies to be
made were presented.