Nesne Psikoloji Dergisi; 2021;9(21):587-603
Kimlik Kaynaşımı Kuramı ve Aşırı Grup-yanlısı Davranışlar: Türkiye'de Muhalif Siyasi Parti Destekçileri Örneği
F Özdemir, T Özkan
Uludağ Üniversitesi, Bursa
Bu araştırma, 2015 yılında yapılan milletvekili seçimleriyle Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde temsil hakkı kazanmış muhalif siyasi partilerin destekçileriyle yürütülmüştür. Araştırmanın amacı kişilerin yerel iç-grup (desteklenen siyasi partinin destekçileri) ve geniş iç-grup (Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları) ile ilişkilerini incelemek ve iç-grup üyelerini korumak ya da iç-grubun mevcut şartlarını iyileştirmek amacıyla kavga etmek ya da kendi hayatını feda etmek gibi aşırı davranışları destekleme eğilimini Kimlik Kaynaşımı Kuramı temelinde test etmektir. Bu doğrultuda, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP; N = 320), Halkların Demokratik Partisi (HDP; N = 215) ve Milliyetçi Hareket Partisi (MHP; N = 150) destekçilerinden veri toplanmıştır. Kişinin siyasi parti kimliğine bağlı olarak, araştırma değişkenleri üzerinde anlamlı grup farkları görülmüştür. Genel olarak, yerel iç-grup-temelli sosyal psikolojik süreçler sırasıyla HDP, MHP ve CHP destekçileri örnekleminde daha güçlüyken, geniş iç-grup-temelli sosyal psikolojik süreçler sırasıyla MHP, CHP ve HDP destekçileri örnekleminde daha kuvvetlidir. Ek olarak, yerel iç-gruba ve geniş iç-gruba dayalı sosyal psikolojik süreçler CHP ve MHP destekçileri örneklemlerinde birbiriyle pozitif yönde ilişkiliyken, HDP örnekleminde bu ilişkiler anlamsızdır. Yerel iç-grupla kimlik kaynaşımı yerel iç-grup ve geniş iç-grup yararına sergilenen aşırı davranışları destekleme hali üzerinde üç örneklemde de pozitif yönde dolaylı (aracılı) ilişkiler göstermiştir. Araştırma bulguları ilgili alanyazını tamamlayıcı niteliktedir ve aşırı grup-yanlısı davranışları açıklayan görece yeni bir kuramsal yaklaşım sunmaktadır.
Identity Fusion Theory and Extreme Pro-group Behaviors: The Case of Dissident Political Party Supporters in Turkey
This research was conducted with dissident political parties' supporters that were represented in the parliament of Turkey via 2015 parliamentary election. Using the Identity Fusion Theory, the study aims to explore the relations of people with local in-group (supporters of the supported political party) and extended in-group (citizens of the Republic of Turkey); and test the endorsement of extreme behaviors as fighting or sacrificing own life to save in- group members or improve the current conditions of in-group. Accordingly, data was collected from Republican People's Party (CHP; N = 320), Peoples' Democratic Party (HDP; N = 215), and Nationalist Movement Party (MHP; N = 150) supporters. There were significant group differences on study variables based on one's political party identity. Broadly, local in-group based socio-psychological processes were stronger in samples of HDP, MHP, and CHP supporters, respectively whereas extended in-group based socio-psychological processes were stronger in samples of MHP, CHP, and HDP supporters, respectively. Moreover, local in-group and extended in-group based socio-psychological processes were positively associated with each other in samples of CHP, and MHP supporters; but not associated in sample of HDP supporters. Identity fusion with local in-group indicated positive indirect (mediational) associations with endorsement of extreme behaviors for the sake of local in-group and extended in- group in three samples. The research findings complement the related literature, and present a relatively new theoretical approach to explain extreme pro-group behaviors.