Psikiyatri Hemşireliği Dergisi; 2021;12(2):113-121
Serebral palsili çocuğu olan ebeveynlerin öz yeterlik düzeylerinin belirlenmesi ve anne-baba ebeveyn öz yeterlik düzeylerinin karşılaştırılması
MA Ceran, B Ceylan
KTO Karatay Üniversitesi, Konya
GİRİŞ ve AMAÇ: Bu araştırma, Serebral palsili (SP) çocuğu olan ebeveynlerin öz yeterlik düzeylerinin belirlenmesi ve anne-baba ebeveyn öz yeterlik düzeylerinin karşılaştırılması amacıyla yapılmıştır.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Tanımlayıcı türdeki bu araştırmanın örneklem grubunu Konya İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı 4 özel eğitim ve rehabilitasyon merkezine devam etmekte olan SP tanılı çocukların 153 ebeveyni oluşturdu (106 anne ve 47 baba). Bu ebeveynlerin 47’si evli çiftti. Araştırma verileri Şubat-Mart 2019 tarihleri arasında bilgi formu ve Ebeveyn Öz Yeterlik Ölçeği (EÖYÖ) kullanılarak toplandı.
BULGULAR: SP’li çocuğun yaş ortalaması 8.83±4.58 olup %54.2’sinin erkek, %72.5’inin okula gitmediği, %43.8’inin doğuştan engelli olduğu ve %46.4’ünün ikiden fazla ekstremite etkilenimi olduğu bulundu. Ebeveynlerin öz yeterlik puan ortalaması 5.91±1.03 olarak bulundu. Aile tipi çekirdek aile olan ve çocuklarının cinsiyeti kız olan ebeveynlerin öz yeterlik puan ortalamalarının daha yüksek olduğu belirlendi. Etkilenen uzva göre ebeveynlerin öz yeterlik puan ortalamalarının anlamlı olduğu bulundu. İkiden fazla uzvu etkilenmiş çocuğu olan anne babalarda ebeveyn öz yeterlik puanı tek ve iki uzvu etkilenmiş anne babalardan daha düşük bulundu. Bireylerin yaşamlarının etkilenme durumları için yapılan analizler sonucunda ev dışı sorumluluk ve diğerlerine ayrılan zaman ile ebeveynlerin öz yeterlik puan ortalamaları arasında farklılık saptandı. Bireylerin yaşadıkları öfke ve üzüntü duygu durumları ile ebeveynlerin öz yeterlik puan ortalamaları arasında farklılık olduğu saptandı. Erkek ebeveynlerin şefkat duygusu ile ebeveynlerin öz yeterlik puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık saptandı. Şefkat duygusunun daha yüksek olduğu belirlendi.
TARTIŞMA ve SONUÇ: SP’li çocuğu olan ebeveynlerin öz yeterlik puan ortalamasının yüksek olduğu ve ebeveynlerin bazı özelliklerinden etkilendiği bulundu. Anne-babaların ebeveyn öz yeterlik puan ortalamaları benzerdi.
Determination of the self-efficacy levels of parents with a child with cerebral palsy and the comparison of the parental self-efficacy levels
INTRODUCTION: This study was conducted to determine the self- efficacy levels of the parents of children with cerebral palsy (CP) and compare their parental self- efficacy levels.
METHODS: The sample of this descriptive study consisted of 153 parents (106 mothers and 47 fathers) with children with CP who were attending four different special education and rehabilitation centers affiliated to Konya Provincial Directorate of National Education. Of these parents, 47 were married couples. The data were collected using the Information Form and the Parenting Self-Efficacy Instrument for Children with Disabilities (PSICD) between February and March 2019.
RESULTS: The average age of children with CP was 8.83±4.58 and 54.2% of them were male, 72.5% of them did not attend school, %43.8 of them were congenitally handicapped and 46.4% of them had more than two affected extremities. The average self-efficacy perception score of the parents was found to be 5.91±1.03. It was determined that the parents whose family type is nuclear family and whose children are girls have higher self-efficacy scores. The average self-efficacy score of the parents according to the affected limb was found to be significant. Parental self-efficacy score was found to be lower in parents with children with more than two affected limbs than parents with one or two affected limbs. The analyses performed to reveal the effects of the disease on the lives of the individuals showed that there is a difference between the self-efficacy mean scores of the parents and out-of-home responsibilities and the time allocated to others. It was also found that there was a difference between the emotional states of anger and sadness experienced by the individuals and the self-efficacy mean scores of the parents. A significant difference was found between the male parents' sense of affection and the parents' self-efficacy mean scores. It was determined that the feeling of affection was higher.
DISCUSSION AND CONCLUSION: The mean self-efficacy score of the parents with a child with CP was found to be high, which is affected by some characteristics of the parents. The self-efficacy mean scores of the parents were similar.