Türk Psikiyatri Dergisi; 2021;32(1):51-55
Ruh Sağlığı Yasası Taslağının Yurt Dışı Bir Uygulama Örneği Işığında Adli Psikiyatrik Açıdan Gözden Geçirilmesi
S Ak, R Arıkan
Hacettepe Üniversitesi, Ankara
Amaç: Dünyanın pek çok ülkesinde özel bir Ruh Sağlığı Yasası vardır.
Ülkemiz de bir ruh sağlığı yasasına kavuşmak üzeredir. Ruh sağlığı
alanında faaliyet gösteren sivil toplum örgütleri Türkiye Psikiyatri
Derneği öncülüğünde bu hususta emek vererek, mevcut yasa taslağının
ortaya çıkmasına güçlü katkıda bulunmuştur. Taslak uzun yıllar verilen
emek ile olgunlaştırılmış, son haline yakın bir duruma getirilmiş ve
TBMM’de kanun teklifi hüviyeti kazanarak işleme alınmıştır. Bu gözden
geçirmede, yasanın Adli Psikiyatri açısından önemi, getirecekleri, sorun
yaratma ihtimali bulunan yönleri ve bunlara dayanarak bilim insanı
kimliği ile yapacağımız önerilerimiz yer alacaktır.
Yöntem: Henüz son hali verilmemiş bu taslak ayrıntılı bir biçimde
incelenmiş, özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD)
Massachusetts eyaletindeki benzeri yasalar, uygulamalar ve tecrübeler
ışığında, Türkiye’de kabul edilmesi düşünülen yasanın içeriği
karşılaştırılmıştır.
Bulgular: Yasanın tümü üzerinde genel bir değerlendirme yapacak
olur isek; daha önceden hiç olmayan bazı düzenlemelerin metinde yer
aldığı, yasanın ruh sağlığı çalışma alanında görülen bir takım dağınık
uygulamaları derleyici özelliğinin bulunduğu, insan haklarına ve ilgili
uluslararası sözleşmelere genel olarak uygun olduğu; bunun yanında
bazı hususların ise pratikte sorun yaratma ihtimalinin bulunduğu
saptanmıştır.
Sonuç: Bu gözden geçirmede, benzer yasaların uzun zamandan
beri uygulanageldiği ABD’nin bir eyaletindeki tecrübelerimizden
de yola çıkarak, bir takım hususlara değinmeyi amaçladık. Her iki
ülke uygulamalarının birebir karşılaştırılmasından ziyade, buradaki
tecrübelerimiz ışığında taslağın mevcut haliyle yasalaşması durumunda
getireceği olumlu katkılar ve bunun yanında meslektaşlarımızın
karşılaşabileceği muhtemel sorunlara da dikkat çekmek istedik.
A Forensic Psychiatric Perspective on the Draft Mental Health Act of Turkey in Light of Similar Laws and Practice in a ForeignJurisdiction
Objective: Designated Acts for issues related to mental health are in
force in many countries throughout the world. A mental health act is
also expected to be approved in Turkey soon. Under the leadership of
the Psychiatric Association of Turkey, non-governmental organizations
operating in the field of mental health has contributed to the emergence
of a comprehensive draft. The current draft, after extensive discussion
and reiterations for almost a decade, was brought to a state close to
its final form and accepted as a draft bill, ready to be legislated in the
Turkish Grand National Assembly. This review will discuss the potential
impact of the law in matters involving Forensic Psychiatry, and present
our recommendations.
Method: Current draft, which has not yet been finalized, was compared
to similar statutes in Massachusetts, USA, and potential benefits and
pitfalls were discussed in light of experience with these laws in this
jurisdiction.
Results: The draft introduces several new concepts and practices which
have never existed in Turkey before. It also attempts to organize some
of the existing de facto clinical practices in a uniform manner. As a
whole, it appears to be in compliance with human rights and related
international treaties. However, it is likely that some of the sections
might have compliance issues in daily practice.
Conclusion: In this review, we aimed to draw attention to a number of
issues, based on our experience in Massachusetts, USA, where similar
laws have been in force for a very long time. Rather than literally
comparing the statutes in both jurisdictions, we attempted to emphasize
positive aspects as well as likely problems that we might encounter
should Turkish draft be legislated in the present form.