Nesne Psikoloji Dergisi; 2021;9(19):42-51
IGE Değerleri ve Karayolu Trafik Ölüm Oranları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
SG Düzyol, K Daibaşoğlu, Y Üzümcüoğlu
TOBB Üniversitesi, Ankara
Trafik kazaları dünya çapında yaşam kayıplarına ve ekonomik kayıplara neden olan ciddi ancak önlenebilir sorunlardır. Sağlık, eğitim ve gelir gibi faktörler de ülkelerin sosyoekonomik gelişmişlik düzeylerini ve trafik kazaları ölüm oranlarını etkileyen faktörlerdendir. Karayolu trafik ölüm oranlarının analizi sırasında bu faktörlerin ayrı ayrı incelenmesi, belirtilen değişkenler arasındaki ilişkilerden dolayı yanıltıcı sonuçlara neden olabilir. İnceleme yaparken İnsan Gelişmişlik Endeksi (İGE) gibi kapsayıcı bir parametre kullanmak daha realistik sonuçlar elde etmemize olanak sağlar. Bu çalışmada İGE endeksi, İGE endeksinin her bir boyutu (kişi başı gayrisafi milli hasıla, beklenen eğitim görme yılı, ortalama eğitim alınan yıl ve doğumdaki yaşam beklentisi) ve ölümlü trafik kazaları ile arasındaki ilişki incelenmiştir. İGE endeksinin her bir boyutunun etkilerini inceleyebilmek amacıyla hiyerarşik regresyon analizi kullanılmıştır. Sonuçlara göre İGE’nin tüm boyutları, karayolu trafik ölüm oranlarını negatif bir ilişki içerisinde tahmin etmektedir. Sonuçlar ilgili literatür ışığında tartışılmış ve uygulamalar ve gelecek çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.
The Relationship between HDI Values and Road Traffic Fatality Rates
Road traffic accidents are a serious but an avoidable problem that cause both life and economic loss worldwide. There are some common factors such as income, education and health that affect both socioeconomic development and road traffic fatality rates of countries. Examination of these factors separately during the analyze of road traffic fatality rates might cause misleading results due to the relationships between stated variables. Thus, using an inclusive parameter like Human Development Index (HDI), may provide more realistic results. In the current study, the relationship between HDI, its dimensions (GNI per capita, expected years of schooling, mean years of schooling and life expectancy at birth) and road traffic fatality rates are examined. Hierarchical regression analysis was conducted in order to obtain results about the effects of each dimension of HDI. Results showed that all dimensions of HDI negatively predicted road traffic fatalities. Results have been discussed according to related literature and suggestions have been made for further research and applications.