Yeni Symposium; 2020;58(3):11-19
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Tanısı Olan ve Olmayan Ergenlerin Öz-Yeterlik İnançları, Anne ve Babalarının Ebeveynlik ÖzYeterlik İnançları ve DEHB Belirtilerinin Karşılaştırılması
Y Karadağ, HŞ Güzel
Ankara Üniversitesi, Ankara
Amaç: Bu çalışmada dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tanısı olan ve olmayan ergenlerin öz-yeterlik inançları, anne ve babalarının ebeveynlik öz-yeterlik inançları ve DEHB belirtilerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır.
Yöntem: Klinik örneklem DEHB tanısı olan, 14-17 yaş arasında 46 ergen ve 42’sinin ebeveynlerinden, kontrol grubu ise herhangi bir tanısı olmayan 43 ergen ve ebeveynlerinden oluşmaktadır.
Ergen katılımcılar sosyo-demografik form ve Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği›ni, ebeveynler ise
Ebeveyn Yetkinlik Ölçeği, Wender Utah Derecelendirme Ölçeği ve Erişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite
Bozukluğu Kendini Bildirim Envanteri’ni tamamlamıştır.
Bulgular: Sonuç olarak DEHB tanısı olan ergenlerin, kontrol grubunda yer alan ergenlere kıyasla
daha düşük genel ve akademik öz-yeterlik inanç puanlarına sahip olduğu bulunmuştur. DEHB ve kontrol grubundaki kız ergenlerin öz-yeterlik inanç puanları ile anne ve babalarının ebeveynlik öz-yeterlik
inanç puanları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu gösterilirken; DEHB ve kontrol grubundaki erkek ergenler ile ebeveynlerinin ebeveynlik öz-yeterlik inanç puanları arasında anlamlı bir ilişki
bulunamamıştır. Klinik örneklemdeki anneler ve babaların ebeveynlik öz-yeterlik inanç puanları, kontrol grubundakilere göre anlamlı düzeyde düşük çıkmıştır. Son olarak DEHB tanısı olan ergene sahip
anne ve babaların, tanısı olmayanlara göre yetişkin DEHB belirtilerini daha çok gösterdiği, çocukluk
dönemi DEHB belirtileri açısından ise babalar arasında anlamlı farklılık saptanırken, iki grubun annele- ri arasında anlamlı bir farklılık olmadığı bildirilmiştir.
Sonuç: Bu çalışmanın sonuçları, DEHB tanısı olan ve olmayan ergenlerin öz-yeterlik inançları ile
anne ve babalarının ebeveynlik öz-yeterlik inançlarını birlikte ele alması açısından önem taşımaktadır
The Comparison of Self-Efficacy Beliefs of Adolescents With and Without Attention-Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD), Parents’ Parental Self-Efficacy Beliefs, and ADHD Symptoms
Objective: In this study, it was aimed to compare the self-efficacy beliefs of adolescents with and
without attention-deficit hyperactivity disorder (ADHD), parents’ parental self-efficacy beliefs, and
ADHD symptoms.
Method: The clinical sample consisted of 46 adolescents diagnosed with ADHD between the
ages of 14-17 and parents of 42 adolescents; control sample consisted of 43 adolescents without any
diagnosis and their parents. Adolescent participants have completed the socio-demographic form and
Self-Efficacy Scale in Adolescents; their parents have completed the Parental Self-Efficacy Scale, Wen- der Utah Rating Scale and Adult Attention Deficit and Hyperactivity Disorder Self-Report Scale.
Results: As a result, it was found that adolescents with diagnosed ADHD have lower general and
academic self-efficacy belief scores than those in the control group. Whereas it was showed that there
is a significant positive relationship between self-efficacy belief scores of female adolescents in clinical
and control group and the parental self-efficacy belief scores of their parents, there isn’t a significant
relationship between male adolescents and their parents’ parental self-efficacy belief scores in ADHD
and control group. The parental self-efficacy belief scores of parents in clinical group were significantly
lower than those in the control group. Finally, it was reported that parents with adolescents diagno- sed with ADHD have adult ADHD symptoms more than those in control group whereas there was a
significant difference between the fathers in terms of childhood ADHD symptoms, but no difference
between the mothers of the two groups.
Conclusion: The results of this study are important in terms of addressing the self-efficacy beliefs
of adolescents with and without ADHD together with the parental self-efficacy beliefs of their mothers
and fathers.