Türk Uyku Tıbbı Dergisi; 2021;8(1):7-14
Türkiye’de Yapılan Tez Çalışmalarında Sigara İçiminin Uyku Kalitesi Üzerine Etkisinin Değerlendirilmesi: Meta-analiz
MM Başpınar
Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Gaziosmanpaşa Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul
Amaç: Bu çalışmanın amacı son 10 yılda Türkiye’de yapılan tez
çalışmalarındaki verilere göre sigara içenlerle içmeyenlerin arasındaki
uyku kalite farkını meta-analiz yöntemi ile belirlemektir. Araştırma
kapsamında Yüksek Öğretim Tez Kurulu’nun ulusal tez merkezinde 2010-
2020 yılları arasında uyku kalitesi ve sigara içiminin incelendiği Türkçe
yazılmış tez çalışmaları sistematik olarak taranmıştır. Eklenen çalışmalarda
olasılık oranına göre etki büyüklüğü hesaplanmış ve CMA V3 programı
ile analiz edilmiştir. Heterojenlik incelemesi için Cochrane Q istatistiği ve
I
2 değeri, yayım yanlılığının değerlendirilmesi için huni grafiği, Egger’s
Linear Regresyon testi, Begg ve Mazumdar sıra korelasyonlar istatistiği
ve Duval-Tweedie kırp-doldur yöntemi uygulanmıştır. Tarama sonucu
son 10 yılda yapılmış 132 tez çalışmasından sigara ve iyi uyku kalitesi ile
ilgili kodlama verilerini içeren 26 çalışma orman grafiği ile gösterilmiştir.
Sabit etkiler modeline göre sigara içmeyenlerde iyi uyku kalitesi lehine
(d=1,697; %95 güven aralığı: 1,501 ile 1,920; p=0,000) küçük düzeyde
bir etki saptanmıştır. Heterojenlik testi ve I2 değerine göre çalışmalar arası
anlamlı ve orta düzeyde heterojenlik bulunmuştur (Q=59.672, p=0,000,
I
2=58.104). Alt grup analizinde karma cinsiyet grupları ile (p=0,001
I
2=55.807) ve tıpta uzmanlık alanında yapılan çalışmaların (p=0,001
I
2=60.874) moderatör rol oynadığı görülmüştür. Sigara içmeyenlerin
içenlerden daha kalitesiz uyuduğunu gösteren hiçbir çalışma istatiksel
olarak anlamlı bulunmamıştır (p>0,05). Çalışma her dört kişiden birinin
sigara içtiğini ve her iki kişiden birinin kötü uyuduğunu saptamış, sigara
içmeyenlerin içenlerden %69,7 oranında (yaklaşık 1,7 kat) daha kaliteli
uyuduğunu göstermiştir. Ulusal tezlerden elde edilen verilere dayanarak
kaliteli uyku için sigara bırakmanın teşviki önerilmiştir.
A Meta-analysis of Turkish Research About the Effect of Cigarette Smoking on Sleep Quality
Objective: This meta-analysis aimed to identify the sleep quality between
smokers and non-smokers within Turkish research published in the last
10 years. Turkish studies on the sleep quality and smoking published
from 2010 to 2020 in the national thesis centre were systematically
screened. The effect size was calculated according to the odds ratio and
analysed with CMA V3 program. Cochrane Q statistics and I2 value for
heterogeneity analysis and funnel plot, Egger’s Linear Regression test,
Begg and Mazumdar rank correlations statistics, trim-and-fill method
for publication bias were performed. Of 132 papers in ten years, 26
coding on smoking and good sleep quality were evaluated using a
forest plot graph. By using the fixed effects model, a small effect in
favour of good sleep quality (d=1.697, 95% confidence interval 1.501-
1.920, p=0.000) was found in non-smokers. Heterogeneity test and I2
value found a significant and moderate heterogeneity between studies
(Q=59,672, p=0.000, I2=58,104). In the subgroup analysis, the mixedgender group (p=0.001 I2=55,807) and medicine field studies (p=0.001
I
2=60,874) had a moderator role. No study had significantly found
that non-smokers had poorer sleep than smokers (p>0.05). The results
suggest that one of every four people is a smoker, and one of every two
people had a poor sleep quality. Moreover, 69.7% of the non-smokers
(approximately 1.7 times) had a better sleep quality than smokers.
Promoting smoking cessation for good sleep has been proposed based
on national research data