Humanistic Perspective; 2020;2(2):53-67
Üstün Yetenekli Ortaokul Öğrencileri İçin Psiko-Sosyal Özellikler Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi
O Gönültaş, Ö Tagay
Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, BurdurÜniversitesi, Burdur
Bu araştırmanın amacı üstün yetenekli ortaokul öğrencilerinin psiko-sosyal özelliklerini ölçmeye yarayan geçerli
ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Bu amaçla öncelikle alan yazın taraması yapılarak üstün yeteneklilerin psikososyal özellikleri ile ilgili kavramsal çerçeve oluşturulmuştur. Araştırmanın çalışma grubunu Isparta, Konya
ve Burdur il merkezlerinde bulunan Bilim ve Sanat Merkezlerinde 5, 6, 7 ve 8. sınıfa devam eden 163 öğrenci
oluşturmaktadır. Geliştirme çalışmasında açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizine başvurulmuş, madde ayırt
edicilikleri belirlenmiş, Cronbach Alpha güvenirlik sayısı hesaplanmıştır. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda
toplam varyansın % 55,30’u açıklanmıştır. Faktörlerin açıklanan varyansa katkıları ise “%11,91” ile “%17,85”
arasında değişmektedir. Ölçeğin dört faktörlü yapısının doğrulanması amacıyla yapılan doğrulayıcı faktör
analizinde Ki-kare (χ²=248,71, sd=164, p=0.00) değerinin anlamlı olduğu görülmüştür. Uyum indeksi değerleri ise
RMSEA=.052, CFI=.95, IFI=.95, AGFI=.85 olarak bulunmuştur. Bu doğrultuda ölçek için dört faktörlü yapının
uygun olduğu söylenebilir. Cronbach Alfa iç tutarlılık güvenirlik katsayıları ölçeğin bütünü için .78, “Sosyal Beceri”
faktörü için .77, “Mükemmeliyetçilik” faktörü için .85, “Empati” faktörü için .66, “Kendine Güven” faktörü
için .78 olarak bulunmuştur. Ölçeğin geneli için test tekrar test güvenilirliği .71 ve ölçeğin bütünü için iki yarı
test güvenirliği ise .73 bulunmuştur. Elde edilen bulgular doğrultusunda, 20 madde ve 4 faktörden oluşan Üstün
Yetenekli Ortaokul Öğrencileri İçin Psiko-Sosyal Özellikler Ölçeğinin geçerli ve güvenilir olduğu söylenebilir.
Developing A Psycho-Social Characteristics Scale For Gifted Secondary School Students and Examination of Psychometric Properties
The main aim of this study is to develop a scale to measure the psychosocial characteristics of gifted students. Firstly,
in order to form the scale, literature review was made to define the conceptual framework related to psychosocial
characteristics of gifted students. The work group of the study was 163 students from fifth, sixth, seventh and
eighth grades attending Science and Arts centers in Isparta, Konya and Burdur. In the development phase of the
study, exploratory and confirmatory factor analysis was applied, item discrimination was determined and Cronbach
Alpha reliability coefficient was calculated respectively. In consequence of exploratory factor analysis, 55.30% of the
total variance was explained. The contribution of the factors to the explained variance varies between,”11.91%” and
“17.85%”. In the confirmatory factor analysis conducted to confirm the four-factor structure of the scale, Chi-square
value (?² = 248.71, sd = 164, p = 0.00) was found to be significant. On the other hand, compliance index values was
found as RMSEA=.052, CFI=.95, IFI=.95, AGFI=.85. In the light of those values, it can be indicated that four-factor
structure is appropriate for the scale. Cronbach Alpha internal consistency reliability coefficients were .78 for the whole
scale, and internal consistency coefficient for Social Skill factor was .77, Perfectionism factor was .85, Empathy factor
was .66, Self-Confidence factor was .78 in the research. Test-retest reliability for the overall scale was .71, and two halftest reliability for the whole scale was .73. As a result of findings obtained from the research, it can be stated that PsychoSocial Characteristics Scale for Gifted Secondary School Students consisting of 20 items and 4 factors is valid and reliable.