Nesne Psikoloji Dergisi; 2019;7(15):170-183
Güvenli Sürücülük ile İlişkili Değişkenler: Kişilerarası İlişki Tarzı ve Trafik Öfke İfadesi
AD Batıgün, Y Yasak
Ankara Üniversitesi, Ankara
Bu araştırmanın amacı, sürücülerin trafik ortamında yaşadıkları öfke, sergiledikleri öfke ifade biçimleri ve
sürücü davranışlarıyla ilişkili bazı demografik değişkenler (cinsiyet, yaş, eğitim, kaza sayısı, ceza sayısı,
yılda yapılan km) ile sosyal hayatta sergiledikleri kişilerarası ilişki tarzları arasındaki ilişkileri incelemektir.
Bu amaçla, Demografik Bilgi Formu’nun yanı sıra Sürücü Öfke İfade Envanteri (SÖİE), Sürücü Öfke
Ölçeği (SÖÖ) ve Kişilerarası İlişki Tarzları Ölçeği (KİTÖ) kullanılmıştır. Yaş aralığı 19-65, yaş ortalaması
32.22 (S = 10.23) olan ve en az bir yıldır araç kullanan 678 (kadın %47.1, erkek %52.9) kişi örneklem
grubunu oluşturmaktadır. Yapılan analizler sonucunda, “cinsiyet”, “kaza sayısı”, “yılda yapılan km.”, “yol
kullanıcılarının yavaş hareketleri”, “diğer sürücülerin kural ihlalleri” ve “besleyici kişilerarası ilişki tarzı”,
uyum sağlayıcı/yapıcı öfke ifadesini yordayan değişkenler olarak karşımıza çıkmaktadır. Öfkenin olumsuz
ifadesini ise (öfkeyi araçla, bedenle ve sözel ifade etme), “cinsiyet”, “yaş”, “kaza sayısı”, “son beş yılda
alınan trafik cezası sayısı”, “yol kullanıcılarının yavaş hareketleri”, “polisin varlığı” ve “ketleyici kişilerarası
ilişki tarzı” yordamaktadır. Son beş yılda trafik cezası alan ve almayan bireyler karşılaştırıldığında; Sürücü
Öfke Ölçeği toplam puanı, olumsuz öfke ifadesi boyutu ve ketleyici iletişim tarzları alt boyutunda, ceza alan
bireylerin anlamlı düzeyde daha yüksek puanlar aldığı gözlenmektedir. Sonuç olarak, bu çalışmada kişisel
gelişim ve sürücü davranışlarının olumlu yönde değiştirilmesine yönelik eğitimlerde kullanılabilecek önemli
ipuçları elde edildiği düşünülebilir.
Variables Related to Safe Driving: Interpersonal Style and Traffic Anger Expression
The aim of this study is to investigate the relationship between the anger experienced by the drivers in the
traffic environment, their anger expression styles, and some demographic variables (gender, age, education,
number of accidents, number of penalties, km per year) and the interpersonal relationship styles they exhibit
in social life. For this purpose, Driver Anger Expression Inventory (DAX), Driver Anger Scale (DAS), and
Interpersonal Relationship Styles Scale (IRSS) were used. Six hundred seventy-eight (female, 47.1%, male,
52.9%) individuals who had been using a vehicle for at least one year constitute the sample group and the
range of age was 19-65 years, the mean age was 32.22 (sd = 10.23). As a result of analyzes, gender, number
of accidents, km. per year, slow driving, illegal driving, and nutritional interpersonal relationship style were
found as the predictors of adaptive / constructive expression of anger. The negative expression of anger
(verbal, personal physical aggressive expression, and using of the vehicle to express anger) is predicted by
gender, age, number of accidents, number of traffic fines received in the last five years, slow driving,
presence of police, and inhibitory interpersonal style. When the individuals with and without traffic fines
were compared, it was found that the total scores of the Driver Anger Scale, negative anger expressions
dimension and inhibitory interpersonal style subscale scores were significantly higher. In conclusion, in this
study, important clues can be obtained which can be used in trainings to change personal development and
driver behaviour positively.