Bili?sel Davrany?çy Psikoterapi ve Ara?tyrmalar Dergisi; 2018;7(3):113-119
Aleksitimisi Olan Bireylerde Üstbilişsel İnanışlar
Z Çelikbaş, S Batmaz, U Bal, EA Aslan
Dr. Cevdet Aykan Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi, Tokat
Bu çalışmada aleksitimisi olan ve olmayan bireylerde üstbilişsel inanışlar arasındaki farkların
belirlenmesi, aleksitimi ile üstbilişsel inanışlar arasındaki ilişkinin saptanması ve aleksitimisi olan
bireylerde üstbilişsel inanışların yordayıcı rolünün belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya DSM5’e göre depresif bozukluk, anksiyete bozukluğu veya bedensel belirti bozukluğu tanılı ve tedaviyle
remisyon döneminde olan hastalar veya herhangi bir ruhsal bozukluk tanısı almayan kişiler olmak
üzere toplamda 160 katılımcı alınmıştır. Ölçüm aracı olarak sosyodemografik ve klinik veri toplama
formu, Üst Bilişler Ölçeği-30, Toronto Aleksitimi Ölçeği, Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği
kullanılmıştır. Aleksitimisi olan bireylerin tüm aleksitimi alt ölçekler açısından aleksitimisi olmayanlara
göre daha yüksek puan aldıkları saptanmıştır. Ayrıca duyguları söze dökme güçlüğü ile bilişsel güven ve
bilişsel farkındalık; aleksitimi ile olumlu inanışlar ve kontrol edilemezlik ve tehlike inanışları arasında
bir ilişki olduğu görülmüştür. Duyguları tanıma güçlüğünü kontrol edilmezlik ve tehlike inanışlarının,
duyguları söze dökme güçlüğünü bilişsel farkındalığın, dışa dönük düşünmeyi olumlu inanışların, genel
olarak aleksitimiyi ise kontrol edilemezlik ve tehlike inanışları ile bilişsel farkındalığın yordayabildiği
gösterilmiştir. Bu çalışma aleksitimisi olan bireylerde üstbilişsel inanışların arttığını, aleksitiminin farklı
boyutlarının farklı üstbilişsel inanışlarla ilişkili olduğunu ve farklı üstbilişsel inanışlarca yordanabileceğini
göstermektedir. Bu sonuçlar metakognitif kurama dair birikimin ve metakognitif terapinin aleksitimisi
olan bireyleri daha iyi anlamak için kullanılabileceğini düşündürmektedir.
Metacognitive Beliefs in Alexithymic Individuals
We aimed to determine the differences between metacognitive beliefs in individuals with and without
alexithymia, and to identify the relationship between alexithymia and metacognitive beliefs, and the
predictive role of metacognitive beliefs in individuals with alexithymia. The study included a total
of 160 participants who were diagnosed with depressive disorder, anxiety disorder or somatoform
disorder in remission according to DSM-5, or who were not diagnosed with any psychiatric
disorders. Sociodemographic and clinical data collection form, Metacognitive Questionnaire-30,
Toronto Alexithymia Scale, Hospital Anxiety and Depression Scale were used. Individuals with
alexithymia scored higher in terms of all alexithymia subscales than those without alexithymia.
There was a relationship between difficulty in describing feelings and cognitive confidence,
cognitive self-consciousness; and between alexithymia and positive beliefs about worry, negative
beliefs about uncontrollability. Difficulty in identifying feelings was predictive of negative beliefs
about uncontrollability and danger; difficulty in describing feelings was predictive of cognitive
self-consciousness; externally-oriented thinking was predictive of positive beliefs about worry; and
negative beliefs about uncontrollability and danger and cognitive self-consciousness were predictive
of alexithymia. This study demonstrated that metacognitive beliefs increased in alexithymia, specific
alexithymia dimensions were related with specific metacognitive beliefs, and that they might be
predicted by specific metacognitive beliefs. These results suggest that metacognitive therapy might
be used to better conceptualize individuals with alexithymia.