Nesne Psikoloji Dergisi; 2018;6(12):1-26
Orta Çocuklukta Resme Dayalı Değerler Taraması (PBVS) ile Değerlerin Ölçülmesi: Yaşa, Cinsiyete ve Anne Eğitimine Bağlı Değişiklikler
Z Çakmak, A Bayraktar, DS Atalar
Hacettepe Üniversitesi, Ankara
Çocuklukta değer kazanımı, son yıllarda dikkat çekmeye başlayan bir konudur. Bu
çalışmada, çocuklar için geliştirilen resme dayalı değerler taraması ölçeğinin 6-11 yaşları
arasındaki çocuklara uygulanması ve orta çocuklukta hangi değerlerin öncelikli olduğunun
araştırılması, yaşa, cinsiyete ve anne eğitimine bağlı değişimlerin ele alınması amaçlanmıştır
Bu amaçla, Ankara’da yaşayan yaşları 6-11 arasında değişen ilkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıfa devam
eden 192 öğrenciye ( % 49 kız, Skız = 1.17; % 50.5 erkek, Serkek = 1.25) resme dayalı değerler
taraması uygulanmıştır. Elde edilen veri setinde, Schwartz tarafından önerilen döngüsel değer
yapısının doğrulanması amacıyla çok boyutlu ölçekleme analizi uygulanmış ve istatistiksel
hesaplamalar için SPSS programındaki PROXSCAL modülü kullanılmıştır. Çok boyutlu
ölçekleme analizi kapsamında elde edilen değer dizilimi, Schwartz’ın öne sürdüğü değer
dizilimine çok benzer bir dağılım göstermiştir. Buna göre, Schwartz’ın öngördüğü kuramsal
model doğrulanarak, değişime açıklık-muhafazakarlık ve kendini geliştirme-öz-aşkınlık olmak
üzere çift kutuplu iki boyuttan oluşan dört boyutlu yapıya uygun olacak şekilde değerler
dizilimi elde edilmiştir. Ek olarak, çocukların en çok iyilikseverlik, evrensellik ve güvenlik
değerlerini ve öz-aşkınlık ve kendini geliştirme üst-değerlerini önemsedikleri gözlenmiştir.
Araştırma bulgularımız, değer önceliklerinin yaşa, cinsiyete ve annenin eğitim düzeyine göre
farklılaştığını göstermektedir. Dolayısıyla elde edilen bulgular okullarda ve alanda çalışan
profesyoneller için yol gösterici olabilir.
Measuring Values with Picture-Based Value Survey in Middle Childhood: Changes in terms of Age, Sex and Mother’s Education
Acquisition of values in childhood has become an attention-grabbing topic in recent
years. The aim of this study was to apply the Picture-Based Value Survey (PBVS-C) to children
whose ages ranged from 6 to 11 years and to examine value priorities in middle childhood,
value changes related to age, sex, and mother’s education. For this aim, PBVS-C was applied
to 192 students from 1st, 2nd, 3rd, and 4th grades who resided in Ankara and whose ages ranged
from 6 to 11 years in Ankara (49 % girls, Sgirl = 1.17; 50.5 % boys, Sboy = 1.25).
Multidimensional scaling analysis was used to confirm the circular structure of values proposed
by Schwartz and the PROXSCAL module in the SPSS program was used for statistical
calculations. The value sequence obtained from multidimensional scaling analysis showed a
very similar distribution to the value sequence proposed by Schwartz. Accordingly, Schwartz's
theoretical model has been confirmed, in accordance with the four-dimensional structure
consisting of two bipolar dimensions: openness-to-change - conservation and self-enhancement
-self-transcendence. Moreover, it was found that children give priority to values of
benevolence, universality, and security, and higher-order values of self-transcendence and selfenhancement.
Our research findings showed that value priorities differ according to age, sex,
and mother’s education. Therefore, these findings can be a guide for professionals working in
and out of the schools.