Demans Dergisi; 2001;1(1):26-31
Bulaşıcı Süngerimsi Ensefalopatiler: Deli Dana Hastalığı ve Yeni Varyant Creutzfeldt-Jakob Hastalığı
F Aktaş
Gazi Üniv. Tıp Fakültesi, Ankara
Bulaşıcı süngerimsi ensefalopatiler (Transmissible
Spongiform Encephalopathy-TSE) son
yıllara kadar kamuoyunun tanımadığı ve nadir
görülen hastalıklar olması nedeniyle hekimlerin
çok azını ilgilendiren hastalıklardı. Bulaşıcı özellikleri
kanıtlanmış olan bu nörodejeneratif hastalıklar
günümüzde sosyal bir olay haline gelmiştir. Bu
durumun en önemli nedeni hayvanlarda görülen
bazı hastalıkların tür bariyerini aşarak insanlarda
da görülebilme kanıtlarıdır. Halk arasında deli
dana hastalığı olarak adlandırılan sığır süngerimsi
ensefalopatilerine (Bovine Spongiform Encephalopathy-
BSE) çok benzer özellikleri olan hastalığın,
insanlarda da görülmeye başladığının güçlü kanıtları
bulunmaktadır. Daha da önemlisi bu hastalığın
oral yolla bulaşma şüphesi büyük kitleleri
ilgilendiren sosyal, ekonomik ve siyasi bir sorun
olmasına yol açmıştır.
Hastalığın başlangıcında psikiyatrik bulguların tek
ve en önemli bulgu olması psikiyatristlerin
tanılarını yönlendirmeleri açısından önemlidir.
TSE'lere prion adı verilen bulaşıcı bir protein
yapısı neden olmaktadır. Bu yazıda başlıca prion
hastalıkları ve tanımlayıcı özellikleri irdelenerek,
hastalığın bulaşma yolları, hasta ve sağlık personelinin
riskleri ele alınacaktır.