Türk Psikiyatri Dergisi; 2005;16(3):190-204
Mizaç ve Karakter Envanteri'nin Türkçe Formunun Faktör Yapısı, Geçerlik ve Güvenilirliği
H Arkar, O Sorias, Z Tunca, C Şafak, T Alkın, BB Akdede, S Şahin, Y Akvardar, Ö Sarı, A Özerdem, C Cimilli
Dokuz Eylül Ü. Psikiyatri AD, İzmir
Amaç: Cloninger, kişiliğin yapısını ve gelişimini tanımlamak için, genel bir psikobiyolojik kuram geliştirmiştir. Bu model, dört mizaç boyutu (yenilik arayışı, zarardan kaçınma, ödül bağımlılığı ve sebat etme) ve üç karakter boyutunu (kendini yönetme, iş birliği yapma ve kendini aşma) içermektedir. Kişinin kendi doldurduğu bir ölçek olan TCI (Temperament and Character Inventory) mizaç ve karakter boyutlarını ve bunların 25 altboyutunu ölçmek üzere geliştirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, TCI’nin psikometrik özelliklerini bir Türk örnekleminde sınamaktı.
Yöntem: Çalışmanın örneklemi, hayatlarının hiç bir döneminde herhangi bir psikolojik/psikiyatrik tedavi almamış 470 sağlıklı gönüllü ve 544 psikiyatri hastasından oluştu.
Bulgular: Ayrı ayrı olarak araştırılan, mizaç ve karakter boyutlarının faktör yapıları, keşfetmekten heyecan duyma (NS1), sebat etme ve kendini kabullenme (SD4) hariç, öngörülen kuramsal yapı ile uyuşmaktaydı. Ölçeklerin iç tutarlılığı genel olarak kabul edilebilir düzeydeydi, ancak, ödül bağımlılığı (0.55) ve sebat etme’de (0.56) zayıftı. Korelasyonlar ve grup karşılaştırmaları TCI’nin yapı geçerliğine katkıda bulunmaktadır.
Sonuç: Bu çalışmanın bulguları, TCI’nin Türkçe versiyonunun tatmin edici psikometrik özelliklere sahip olduğunu doğrulamaktadır. TCI, hem klinik uygulamalarda hem de araştırmalarda kişiliği değerlendirmek için kullanılabilecek yararlı bir araç olarak görünmektedir.
Factorial Structure, Validity, and Reliability of the Turkish Temparement and Character Inventory
Objective: To assess the factorial structure, reliability and validity of the Turkish version of the Temperament and Character Inventory (TCI), a 240-item, self-report, paper-and-pencil test, and true-false format inventory based on Cloninger’s psychobiological model of personality. It measures the four higher-order temperament dimensions and three character dimensions.
Method: Using samples consisting of 470 healthy volunteers and 544 psychiatric patients, psychometric features were explored.
Results: The internal consistency of the scales was good (Cronbach alpha coefficients between 0.68 and 0.84), but weak for Reward dependence (0.55) and Persistence (0.56). The factor structures of the temperament and character dimensions, explored separately, were in agreement with the hypothesized constructs, except for the scales NS1 (Novelty Seeking 1 = exploratory excitability) and SD4 (Self-directedness 4 - self-acceptance). The present study also confirmed that the TCI scales were weakly related among themselves. On the whole, psychiatric patients had higher harm avoidance and lower self-directedness, persistence, cooperativeness, and self-transcendence scores than the normal subjects. Gender differences were also found for different dimensions.
Conclusion: The findings of this study suggest that the TCI can be applied in the investigation of psychiatric and normal populations.