Türkiye Klinikleri Psikoloji Özel Dergisi; 2017;2(3):172-179
Afetlerin Yetişkinler Üzerindeki Psikososyal Etkileri
G İkizer, E Gül
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Ankara
Afetler ve ruh sağlığı alanındaki çalışmalar, afetlerin çeşitli psikososyal sorunlar ile ilişkili olabileceğini göstermektedir. Kontrol hissinin ve benlik saygısının kaybı ya da kişisel mülk kaybı gibi olası sorunlara ek olarak, afetlere maruz kalan yetişkinlerde korku, öfke, kaygı gibi belirli olmayan stres tepkileri ile depresyon ve kaygı bozuklukları gibi çeşitli psikopatolojik bozukluklar görülebildiği bilinmektedir. Psikopatolojik bozukluklar içinde afet bağlamında en sıklıkla incelenenler ise travma sonrası stres bozukluğu ve örseleyici ya da stres verici etkenler ile ilişkili diğer bozukluklardır. Buna ek olarak, araştırmacılar olumlu etkiler de bildirmişlerdir. Özellikle travma sonrası gelişim ve psikolojik dayanıklılık kavramları son yıllarda sosyal bilim araştırmalarında daha fazla yer bulmaya başlamıştır. Afet psikoloji alanında çalışan uzmanların afetlerin farklı bireyler üzerinde farklı psikolojik etkileri olabileceğinin farkında olması önemli görünmektedir. Ayrıca, uzmanların afete maruz kalan tüm yetişkinleri aynı ruh sağlığı etiketi altında değerlendirmekten kaçınmaları, ruhsal bozukluklara yönelik risk faktörleri ve koruyucu faktörlerini değerlendirerek kişiye özgü müdahale yöntemlerini benimsemeleri önerilmektedir.
Psychosocial Effects of Disasters on Adults
Studies on disasters and mental health show that disasters might be associated with various psychosocial problems. In addition to potential problems including loss of sense of control and self-esteem or loss of personal property, it has been acknowledged that disaster survivors may experience non-specific stress reactions such as fear, anger, anxiety and also various psychopathological disorders including depression and anxiety disorders. Post-traumatic stress disorders and other trauma- or stress-related disorders are the most studied ones among psychopathological outcomes in disaster context. Researchers have also reported positive effects. Especially post-traumatic growth and psychological resilience have become increasingly popular in social science research. It seems important that disaster mental health professionals should be aware that disasters might have different impact on individuals. Furthermore, professionals should avoid labeling all disaster survivors as having the same mental outcomes, should evaluate risk and protective factors for mental disorders and incorporate tailored intervention strategies.