Psikiyatrik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar doğrudan hastalıkla ilgili bilişsel işlevlere yönelik geliştirilmemiştir. Bazı psikiyatrik bozukluklarda psikotrop ilaç kullanımı ile hastalık belirtilerinde düzelme görülse dahi bilişsel sorunlar devam edebilmektedir. Bu gözden geçirme yazısında esas olarak halen psikiyatri kliniklerinde sık kullanılan ilaç gruplarının bilişsel işlevler üzerindeki etkilerine odaklanılacaktır. İlaçların hastalıkta görülen bilişsel işlevler üzerindeki olumlu etkileri yanı sıra kendilerine özgül olumsuz etkileri de mevcut olabilir. Psikotroplar farklı endikasyonlarda kullanılabildikleri için psikiyatrik tanılar ve psikiyatri dışı tanılarda tespit edilen bilişsel olumsuz etkiler de yazıda ele alınmıştır. Duygudurum bozukluklarında sık kullanılan ilaçlardan lityum, karbamazepin ve valproatın dikkat, bellek, yürütücü işlevler gibi farklı bilişsel işlevler üzerinde olumsuz etkileri bildirilmiştir, yeni ilaçlardan lamotrijinin bilişsel yan etkiler açısından görece güvenli olduğu düşünülmektedir. Trisiklik antidepresanlar ve antikolinerjik etkili ilaçlar hariç antidepresanların belirgin bir yan etkisi bildirilmemiştir. Antipsikotiklerin şizofreni seyrinde küçük derecede olumlu etkisi olsa da özellikle yüksek doz ve çoklu ilaç kullanımı durumlarında olumsuz yan etkileri ortaya çıkabilmektedir. Atipik antipsikotiklerin bilişsel profili tipik antipsikotiklerden daha iyi olduğu öne sürülmektedir ancak bu bulguyu desteklemeyen çalışmalar da mevcuttur. Psikiyatride ek tedaviler olarak sık kullanılan benzodiazepinler ve antikolinerjiklerin bilişsel işlevler üzerinde olumsuz etkileri bulunmaktadır. Bu etkiler kısa dönemde yüksek doz kullanım ile görülebilir ve bu ilaç gruplarını uzun süre kullanmanın kalıcı etkileri olabileceğine dair veriler mevcuttur.

Drugs currently used in the treatment of psychiatric disorders have not been developed for cognitive impairments per se. In certain psychiatric disorders, cognitive problems can persist even during symptomatic remission. This review will focus mainly on the cognitive effects of psychotropic medications widely used in clinical practice. Drugs may improve some disease-associated cognitive impairments however they also may have specific adverse effects. Since psychotropic drugs are used in different indications, negative effects that were detected both in psychiatric and non-psychiatric diagnoses are discussed. Lithium, carbamazepine and valproate have been reported to have adverse effects on attention, memory and executive functions while lamotrigine is considered to be cognitively safe. Antidepressants do not generally impair cognition except tricyclics and antidepressants with anticholinergic properties. Although antipsychotics have a small positive effect on cognition in schizophrenia, adverse side effects may occur particularly in high doses and with polypharmacy. Atypical antipsychotics may be favorable over the typicals however contradicting results exist. Benzodiazepines and anticholinergics which are frequently used as adjunctive drugs have negative effects on cognitive functions. High-doses of these drugs may be associated with acute cognitive impairment and it is possible that long-term use of these drugs also have long-lasting negative effects.