Addicta: The Turkish Journal on Addictions; 2016;3(3):339-364
Çevrimiçi Alışveriş Bağımlılığı: Belirtiler, Nedenler ve Etkiler
S Günüç, AD Keskin
Yüzüncü Yıl Üniversitesi, İstanbul
Teknolojinin insan yaşamını kolaylaştırdığı alanlardan biri de çevrimiçi alışveriş olanağıdır. İnsanların çevrimiçi alışveriş yapma ya da satın alma nedenleri arasında; arama kolaylığı, iyi bir fiyat, çeşitlilik, zaman, kullanışlılık, eğlence, promosyon, dürtü gibi faktörler gösterilebilir. Bazı bireylerde, kontrol edilemeyen satın alma davranışı çevrimiçi alışveriş bağımlılığına neden olmaktadır. Bu çalışmada, çevrimiçi alışveriş yapma nedenlerinin belirlenmesi ve çevrimiçi alışveriş bağımlılığının hedonik alışveriş bağlamında tanımlanması ve betimlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma nitel ve nicel yöntemlerin kullanıldığı karma yöntem ile desenlenmiştir. Nicel verilerin toplanmasında kartopu örnekleme yöntemi ile 105 kişiye ulaşılmıştır. Nitel verilerin toplanması için sık sık çevrimiçi alışveriş yapan bireyler arasından rastgele 18 kişiden açık uçlu sorular ile veriler toplanmıştır. Veriler araştırmacılar tarafından kimi zaman yüz yüze kimi zaman ise internet ortamında beş ay süren bir zaman diliminde toplanmıştır. Örneklemin %80’i kadın (84), %20’si (21) erkek ve yaş aralığı 18-55 (ort: 29) arasında değişmektedir. Çalışmada veri toplama araçları olarak açık uçlu soru formu, demografik değişken formu ve Hedonik Alışveriş Ölçeği kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde betimsel istatistikler, t-Testi, ANOVA analizleri ve hedonik alışveriş puanlarının gruplandırılması için iki aşamalı kümeleme analizi kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır.
Çalışmanın sonucunda çevrimiçi alışverişin nedenleri nitel ve nicel bulgular birlikte değerlendirilerek betimlenmiş, çevrimiçi alışveriş bağımlılığının nedenleri de ilişkili kavramlarla tartışılmıştır.
Online Shopping Addiction: Symptoms, Causes and Effects
One of the various forms of technology used to make life easier is online shopping. Reasons for which one might prefer online shopping over real life shopping include such factors as ease of search, lower prices, a variety of goods, time saved, ease of use, entertainment, promotions, and impulsive behaviors in the shopper. A number of individuals have found themselves addicted to online shopping due to a lack of self-control. This study aims not only to reveal participants’ reasons for preferring online shopping, but also to define and describe the hedonic nature of online shopping addiction. The study follows a mixed method design in which both qualitative and quantitative methods are applied in the data collection process. Qualitative data was collected from a total of 105 participants who had stated that they frequently used the internet to shop using the snowball sampling method. Quantitative data, on the other hand, was collected by asking open-ended questions to 18 randomly selected individuals from the original 105 participants. The researcher collected data through face-to-face and internet interviews over a period of five months. The sample group was composed of 80% women (n = 84) and 20% men (n = 21) with participants’ ages ranging from 18 to 55 (mean: 29). The tools used to collect data were an open-ended questionnaire, a form soliciting demographic information, and the Hedonic Shopping Scale. Quantitative data were subjected to descriptive analyses, a t-Test, ANOVA analyses, and in order to classify hedonic shopping scores, to a twostage clustering analysis. Qualitative data, on the other hand, were analyzed using content analysis. This work concludes with an evaluation of the qualitative and quantitative data on online shopping followed by a discussion on factors contributing to online shopping addiction as well as related concepts.