Dilin düşünme üzerindeki etkisini incelemek amacıyla sağır ve işiten çocuklar bir takım kognitij prosesler bakımından karşılaştırılmıştır. Araş­ tırmada üç ayrı yaş seviyesinde (9, 12, 15 yaş) olmak üzere 3 grup çocuk kullanılmıştır : Sağırlar, yüksek sosyo-kültürel seviyeden gelen normal işiten çocuklar, ve aşağı sosyo-kültürel seviyeden gelen çocuklar. Her denek grubunda her yaş seviyesinde 20 olmak üzere 60 çocuk bulunmaktadır. Denek'lerin yarısı kız yarısı erkektir. Toplam denek sayısı 180'dir. Araştırmada Progressive Matrices testi ile üç gruplama testi uygulan?mış, ayrıca düşünmede «katılık» problemi de incelenmiştir:. Yapılan karşı­ laştırmaların çoğunda sağır çocuklarla işiten çocuklar arasında anlamlı fark'lar bulunmamıştır. Anlamlı farklılaşmalar olduğu zaman da, bunu doğrudan doğruya dil yetersizliği ile açıklamak mümkün olmamıştır. Bu sonuçların ışı­ ğı altında teorik tartışmalar gözden geçirilmiş, Whorf hipotezi tenkid edile?rek kognitif görüş desteklenmişti

In this research deaf children's performance on some cognitive proces's es were compared with the performance of hearing children coming from two different (high and low) socio-cultural backgrounds. Each of the three groups consisted of 60 children at three age levels : Twenty (10 boys, 10 girls) 9 year olds, 20 twelve year olds, and 20 fifteen year olds. Altogether 180 subjects were used. Raven's Progressive Matrices and three grouping tests were administered. The problem of «shifting» or «rigidity» was also examined. There were few significant differences between the performance of the deaf and the hearing samples, and when a significant difference oc?curred, it was not explicable directly in terms of linguistic deficiency. In view, of these findings the Whorfian hypothesis is criticised and the cognitive view is supported.