Psikoloji Çalışmaları; 1968;7():25-50
Şahıslararası İhtilaflar ve Sübjektif Mana Sistemleri
E Güngör
İstanbul Üniversitesi, İstanbul
Sübjektif ve objektif mâna sistemlerinin şahıslararası iktilâflardaki
nisbî ehemmiyetlerini ortaya_ çıkarmak üzere yapılan bu araştırmada,
denekler bir kognitif vazifenin ihtiva ettiği ana mefhumlara ait tarif
manalarını (denotative, objektif manalar) öğrenmek için bir talim devresinden
geçirilmişlerdir. Aynı mefhumların her denek için ifade ettiği
sübjektif (connotative) manalar bir Semantik Farklandırma testi vasıtasiyle
tesbit edilmiştir. Denekler çiftler halinde bir ihtilâf tecrübesine sokulduktan
sonra, her çifte mensup denekler arasındaki sübjektif ve objektif
mâna benzerliklerine veya ayrılıklarına gore dört grup meydana
getirilmiş ve bunlar arasında mukayeseler yapılmıştır. Alınan neticelere
göre, 1) denekler arasında tarif manalarından doğan farklar kognitif
ihtilâfın ana kaynağını teşkil etmektedir; 2) ihtilâfın miktarı aynı zamanda
sübjektif mâna sistemleri arasındaki farkların bir fonksiyonudur.
İhtilâfa yol açan bir meselenin ana mefhumları üzerindeki sübjektif mâna
faikları, ihtilâflı tarafları birbirinden uzaklaştırmakta, buna karşılık
sübjektif mana benzerlikleri de onları birbirlerine-yaklaştırmaktadır.
The Role of Differential Connotations in Interpersonal Conflict
In an effort to study the relative effects of subjective and objective
meaning systems upon interpersonal conflict, subjects were trained to
learn specific denotations with regard to the conceptual elements of a cognitive task. Connptative meanings of the same concepts for each
subject were determined through use of a semantic differential. After
being brought into a paired conflict situation, subjects were separated
pairwise into four groups on the basis of similarity or difference
both in their denotative and connotative meaning systems. The results
indicate 1) that differences in denotative meanings are a primary
determinant of the amount of cognitive conflict; 2) that differences in
amount of conflict are also a function of differences in connotations.
Connotative differences concerning the main conceptual elements of a
conflicting issue serve to pull the disputants apart while the connotative
similarities tend to draw them together.