Anadolu Psikiyatri Dergisi; 2015;16(2):95-103
Dokuz tip mizaç modeli ile psikobiyolojik kişilik modelive affektif mizaç modeli arasındaki ilişki
ED Yılmaz, G Gençer, Ö Ünal, A Örek, Ö Aydemir, E Deveci, İ Kırpınar
Bezmialem Vakıf Üniversitesi, İstanbul
Amaç: Bu çalışmanın amacı, yeni bir mizaç modeli olan dokuz tip mizaç modeli (DTMM) ile psikobiyolojik kişilik
modeli (PKM) ve affektif mizaç modelinin (AMM) kategori ve boyutları arasındaki olası ilişkileri ve birbirlerini yordama
derecelerini saptamaktır. Yöntem: Çalışmanın örneklemi, yaşamının herhangi bir döneminde psikiyatrik tedavi
almamış ve herhangi bir kronik hastalığı bulunmayan 206 sağlıklı gönüllüden oluşmuştur. Veri toplama aracı olarak,
DSM-IV için Yapılandırılmış Klinik Görüşme (SCID-I), DSM-III-R Kişilik Bozuklukları için Yapılandırılmış Klinik
Görüşme (SCID-II), Mizaç ve Kişilik Ölçeği (MKÖ), Temperament Evaluation of Memphis, Pisa, Paris and San Diego
Autoquestionnaire Version (TEMPS-A) ve Dokuz Tip Mizaç Ölçeği (DTMÖ) kullanılmıştır. Bulgular: DTM3, DTM8
ve DTM9 mizaç kategorileri dışında tüm DTMÖ kategorileri r=0.40 ve üzeri düzeyde çeşitli MKÖ boyutları ile anlamlı
korelasyonlar göstermiştir. DTM1, DTM5 ve DTM9 mizaç kategorileri dışında tüm DTMÖ kategorileri ise; r=0.40 ve
üzeri düzeyde çeşitli TEMPS-A kategorileri ile anlamlı korelasyonlar göstermiştir. Regresyon analizi sonuçlarında
ise, DTMÖ kategorileri varyansının MKÖ boyutları ve TEMPS-A kategorileri tarafından %29-63 oranında açıklanabildiği
saptanmıştır. Sonuç: Araştırma göstermiştir ki, DTMÖ ile psikiyatride yaygın kullanılan iki ölçeğin boyut ve
kategorileri arasında çok tutarlı ve anlamlı bağıntılar olsa da, DTMM ile PKM ve AMM arasında kavramsal yaklaşım
farklılıkları bulunmakta ve DTMM’nin mizaç kategorileri kendilerine özgü özellikler barındırmaktadır
The relationship between nine types temperament model with psychobiological personality model and affective temperamentmodel
Objective: This study aims to determine Nine Types Temperament Model (NTTM), which is a new temperament
model, with Psychobiological Personality Model (PPM) and Affective Temperament Model (ATM) and define the
possible relations between categories and dimensions and their degrees of predicting each other. Methods: The
sample group consists of 206 healthy volunteers who did not receive any psychiatric treatment in their life and do
not have any chronic disease. Structured Clinical Interview for DSM-IV (SCID-I), Structured Clinical Interview for
DSM-III-R personality disorders (SCID-II), Temperament and Character Inventory (TCI), Temperament Evaluation of Memphis, Pisa, Paris and San Diego Autoquestionnaire Version (TEMPS-A) and Nine Type Temperament Scale
(NTTS) were used to collect data. Results: Except for NTM3, NTM8 and NTM9 temperament categories, all NTTS
categories have significant correlation with various TCI dimensions at a level r=0.40 and above. Except for NTM1,
NTM5 and NTM9 temperament categories, all NTTS categories have significant correlation with various TEMPS-A
categories at a level r=0.40 and above. According to the results of regression analyses, it is found that TCI dimensions
and TEMPS-A categories can explain 29-63% of variance of NTTS temperament categories. Conclusion:
This study indicates that although there are consistent and significant correlations between dimensions and categories
of NTTS and the two scales widely used in psychiatry, there are conceptual differences between NTTM,
PPM and ATM and temperament categories of NTTM have unique features