Türk Psikoloji Yazylary; 2014;17(33):77-91
Çalışanların Günlük Duygu Durumu ve Üretim Karşıtı Davranışları Arasındaki İlişki: Genel Örgütsel Adalet Algısının Düzenleyici Rolü
HTE Korkmaz
Mersin Üniversitesi, Mersin
Bu çalışmanın amacı, çalışanların işyerindeki duygu durumları ile gün içinde sergiledikleri üretim karşıtı davranışlar
arasındaki ilişkinin ve bu ilişkide çalışanın örgütüne yönelik genel adalet algısının olası düzenleyici etkilerinin
incelenmesidir. Bu amaçla yürütülmüş olan deneyim örnekleme (experience sampling) çalışması kapsamında
Duygu-Merkezli Üretim Karşıtı Davranışlar Modeli (Spector ve Fox, 2002) ve Duygusal Olaylar Kuramı (Weiss
ve Cropanzano, 1996) temel alınarak, bilgisayar teknolojileri ve yazılım sektöründe görev yapan 50 çalışandan 10
iş günü boyunca toplam 456 anket verisi toplanmıştır. Elde edilen veriler hiyerarşik doğrusal modelleme yöntemi
kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma bulguları, olumsuz duygu durumunun üretim karşıtı davranışlarda artışla
ilişkili olduğunu göstermiştir. Diğer bir deyişle çalışanlar olumsuz duygu durumu yaşadıkları günlerde daha yüksek
düzeylerde üretim karşıtı davranış sergilemişlerdir. Ayrıca, olumsuz duygu durumu ve üretim karşıtı davranışlar
arasındaki ilişkide örgütsel adalet algısının düzenleyici bir işlev gördüğü tespit edilmiştir. Kurumlarının genel olarak
adil olduğuna inanan çalışanlar, işyerinde olumsuz duygular yaşamalarına rağmen, kurumlarının adaletsiz olduğunu
düşünen kişilere kıyasla daha düşük düzeyde olumsuz ve zararlı davranışlar sergilemişlerdir. Söz konusu bulguların
pratik ve kuramsal açıdan sonuç ve çıkarımları tartışılmaktadır.
Relationship Between Daily Affective State and Counterproductive Work Behavior: Overall Organizational Justice Perception As a Moderator
In this diary study we investigated multilevel predictors of daily counterproductive work behavior (CWB) relying on
the theoretical frameworks of the Emotion-Centered Model of CWB (Spector & Fox, 2002) and the Affective Events
Theory (Weiss & Cropanzano, 1996). We collected data from 50 computer software programmers across 10 work
days (456 data points were left for data analysis after excluding the missing values) via online questionnaires and
assessed daily negative affectivity and employee CWB. Ratings on overall organizational justice perceptions were
raised once at the beginning of the study, before the daily assessments. Using this data we tested within-person relations
among daily affective state at work and CWB, and cross-level moderating effects of employee overall justice
perceptions on this relationship. Results from hierarchical linear modeling at the within-persons level revealed that
negative affective states were associated with increased levels of daily CWB. In other words, employees exhibited
more CWB on work days that they felt negative emotions. Furthermore, the relationship between daily negative affectivity
and CWB was found to be moderated by the overall organizational justice perceptions of the employees.
Those employees believing in the fairness of their organization in general were less likely to conduct CWB despite
feelings of daily negative affectivity. We discuss the theoretical and practical implications of these findings.