Türk Psikoloji Yazylary; 2014;17(33):31-44
Aleksitimi: Bağlanma, Benlik Algısı, Kişilerarası İlişki Tarzları ve Öfke
B Oktay, AD Batıgün
Ankara Üniversitesi, Ankara
Bu araştırmanın temel amacı, bireylerdeki aleksitimi ile bağlanma, kendilik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke
arasındaki ilişkileri incelemektir. Bu amaç doğrultusunda 18-60 yaş aralığında 591 kişiye Toronto Aleksitimi Ölçeği
(TAÖ), Yakın İlişkilerde Yaşantılar Ölçeği, Sosyal Karşılaştırma Ölçeği, Kişilerarası İlişki Tarzları Ölçeği ile Öfkeyle
İlgili Davranışlar ve Kişilerarası Öfke Tepkileri Ölçekleri uygulanmıştır. Yapılan istatistik analizler sonucunda
eğitim düzeyi düştükçe aleksitimi puanlarının yükseldiği gözlenmiştir. TAÖ’den yüksek puan alan bireyler, düşük
puan alan bireylere göre daha yüksek kaygılı ve kaçınmacı bağlanma puanı alırlarken daha düşük güvenli bağlanma
puanı almışlardır. Bu bireylerin kendilik algılarının daha düşük olduğu, kişilerarası ilişkilerinde besleyici tarzı daha
az, ketleyici tarzı ise daha çok kullandıkları gözlenmektedir. Öfkeyle ilişkili olarak daha saldırgan davranmakta, intikama
yönelik, içe dönük ve umursamaz tepkileri daha sık sergilemektedirler. Regresyon analizi sonucuna göre, eğitim
düzeyi, güvenli bağlanma, kaygılı bağlanma, kaçınmacı bağlanma, kendilik algısı, besleyici ilişki tarzı, öfkeyle
ilgili olarak içe dönük tepki, saldırgan davranışlar ve sakin davranışlar değişkenlerinin birlikte toplam varyansın
%38’ini açıkladığı görülmektedir. Bu sonuçlar, aleksitimi ile bağlanma, kendilik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve
öfkenin yakından ilişkili olduklarını göstermektedir. Klinik psikoloji alanında aleksitimik özellikleri olduğu belirlenen
bireylerle çalışılırken uygulanacak terapi ve eğitim programlarının seçiminde, bu değişkenlerin etkisinin göz
önünde bulundurulmasının yararlı olabileceği düşünülmektedir.
Alexithymia: Attachment, Self Perception, Interpersonal Relationship Style and Anger
The aim of this research is to examine the relationship between attachment, self perception, interpersonal relation
styles and anger with alexithymia in normal people. In order to reach this aim, 591 people between the ages of
18-60 were asked to answer Toronto Alexithymia Scale (TAS), Experience in Close Relationship Inventory, Social
Comparison Scale, Interpersonal Relationship Scale together with the behaviours concerning anger and interpersonal
anger reaction subscales. After the analysis of the data, there were negative correlations between education
with alexithmia. Those who scored higher on TAS received higher anxious and avoidant attachment points, while
scoring lower on secure attachment points. Also, their self-perception seemed to be lower with less nourishing
style and more inhibiting style used in interpersonal relationships. Besides, concerning anger; they are found to
behave more aggressively and show revengeful, introverted and neglectful reactions more often. According to the
regression analysis made, the level of education, secure attachment, anxious attachment, avoidant attachment, selfperception,
nourishing relation style, and concerning anger, introverted reaction, aggressive behavior and relaxed
behaviour altogether seemed to explain 38% of the variance. The variables of level of education, secure attachment,
nourishing relation style, aggressive behavior, and relaxed behaviour are also found to be significant predictors of
alexythmia on their own. These results show that there is a close relation between alexythmia and attachment, selfperception,
interpersonal relation styles and anger. Taking the effects of these variables, while using therapy and
training programmes to work with alexithymia, is thought to prove useful into consideration in the field of clinical
psychology.