Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi; 2008;3(30):60-75
Deprem Stresi ile Başetme Stratejileri Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları
ZD Yöndem, A Eren
Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu
Konuyla ilgili literatürde stresli durumlarla başetmeye ilişkin olarak geliştirilmiş önemli miktarda ölçek bulunmasına rağmen, bireylerin deprem stresi ile baş etmelerinin belirlenmesine yönelik bir ölçeğe rast-lanmamıştır. Bu nedenle, çalışmada bireylerin deprem stresi ile başetme stratejilerinin belirlenmesine yönelik bir ölçek geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu çalışma, 1999 yılında, yaklaşık aynı bölgede, 3 ay ara ile tekrarlayan, önemli ölçüde kayıp ve yıkımlara neden olan Marmara ve Düzce depremlerinin ardından yapılmıştır. Araştırma verileri üniversite öğrencilerinden oluşan iki örneklem grubundan (n1=300; n2=176) toplanmıştır. Deprem Stresi ile Başetme Ölçeği (DSBÖ)’nin faktöriyel yapı-sını belirlemek için verilere açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri uygulanmıştır. Her iki analiz sonucu DSBÖ’nin Olumlu Yeniden Değerlendirme, Sosyal Destek Arama ve Dini Başetme olmak üzere üç alt bo-yuttan oluştuğunu göstermiştir. Ayrıca ölçeğin geçerliği için Beck Depresyon Ölçeği ile ilişkisi incelenmiştir. Araştırmanın bulguları, gelecekte yapılabilecek araştır-malara yönelik öneriler ve sınırlılıkları tartışılmıştır.
Validity and Reliability Studies of Earthquake Stress Coping Scale (ESCS)
Although a considerable number of scales which were developed to assess the coping with stressful situations exist in the relevant literature, no scale was found regarding assessment of individuals’ coping with earthquake stress. Therefore, it was aimed to develop a scale in order to assess the individuals’ strategies for coping with earthquake stress in the present study. This study was carried out after the 1999 Marmara and Düzce earthquakes which occurred in the same region in three months intervals and caused a high death toll and destruction. Data were obtained based on two samplings of university students (n1=300; n2=176). Exploratory and Confirmatory Factor Analyses were conducted to determine the factor structure of the Coping with Earthquake Stress Scale (CESS). The results of analyses revealed that the CESS consists of three sub-dimensions which are Positive Reappraisal, Seeking Social Support, and Religious Coping. Furthermore, Beck’s Depression Scale was also studied to assess the validity of the CESS. The findings of the study, suggestions for future research, and limitations were also discussed.