Literatür Sempozyum; 2014;1(1):24-32
Sorumluluk İnançlarını Arttıran Faktörleri Belirleme Ölçeğinin Uyarlanması
FE İkiz, T Totan, R Karaca
Dokuz Eylül Üniv. , İzmir
Amaç: Bireyin sorumluluk inançlarım arttıran faktörleri belirlemek amacıyla bireyin sorumluluğa ilişkin çocukluk dönemlerinden bu yana edindiği potansiyel bilişsel yatkınlık faktörlerini ölçmeyi hedefleyen, Coles ve Schofield (2008) tarafından geliştirilen Sorumluluk İnançlarını Arttıran Faktörleri Belirleme Ölçeği’ni (SİAFBÖ) Türkçeye uyarlama çalışması, bu araştırmanın temel amacını oluşturmaktadır. Ayrıca obsesif kompulsif belirtilerin sorumluluk inançlarını arttıran faktörleri yordama gücü de incelenmiştir. Yöntem: Bu araştırma ölçek uyarlama çalışmasıdır. ^Araştırmaya Dokuz Eylül Üniversitesinden 389 öğrenci (%55.80’i kız, %44.20’si oğlan) katılmıştır. SİAFBÖ, Maudsley Obsesif-Kompulsif Soru Listesi, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ve kişisel bilgi formu veri toplama araçlarını oluşturmaktadır.Bulgular: SİAFBÖ’nin Türkçe formunun özgün dilindeki formuna ait dört faktörlü yapısını koruduğu doğrulayıcı faktör analiziyle belirlenmiştir. Ölçek maddelerinin madde toplam korelasyonlarının yeterlilik gösterdiği, maddelerin alt ve üst grupları ayırt ettiği tespit edilmiştir. Erkeklerin arttırılmış sorumluluk, katı ve aşırı davranış biçimleri, sebebiyet verilmiş veya etkilenilmiş hareketlerle toplam puanda kadınlara oranla daha yüksek düzeye sahip oldukları, obsesif kompulsif belirtilerle sorumluluk inançlarını arttıran faktörler arasında önemli ilişkilerin bulunduğu ve obsesif kompulsif belirtilerin katı ve aşırı davranış biçimleri alt boyutunu ve ölçeğin toplamını yordadığı sonucuna ulaşılmıştır.Tartışma ve Sonuç: Uyarlama çalışması sonuçları SİAFBÖ’nin katı ve aşırı davranış biçimleri, arttırılmış sorumluluk, sebebiyet verilmiş veya etkilenilmiş hareketler ve aşırı koruyucu ve eleştirel ebeveyn tutumları olmak üzere dört faktörde dağılan toplam 23 maddeden oluşan psikometrik açıdan güçlü, Türk kültüründe geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu göstermektedir. Ölçek, bireyin sorumluluğa ilişkin çocukluk dönemlerinden bu yana edindiği potansiyel bilişsel yatkınlık faktörlerini değerlendirmede kullanılabileceği gibi hem klinik hem de klinik olmayan örneklemlerde obsesif kompulsif bozukluk belirtilerine yatkınlığı da belirlemek amacıyla kullanılabilir.
The Standardization Study of the Pathways to Inflated Responsibility Beliefs Scale
Objective: Responsibility assumptions mean facing consequences of one’s own behaviors or an event within his or her province. An inflated sense of responsibility is defined as the over importance of thoughts and beliefs about the importance of controlling one’s thoughts. Coles and Schofield (2008) developed a self-report measure to asses Pathways To Inflated Responsibility Beliefs (PIRBS) including specific childhood experiences proposed to contribute to the development of such beliefs. The aim of present study was to standardize this measure to Turkish culture. Moreover the predictive effect of obsessive compulsive disorder symptoms on inflated responsibility beliefs was investigated.Method: Present study is a standardization study. Participants were 389 students (55.80% of them were girl, 44.20% of them were boy) from Dokuz Eylül University. PIRBS, Maudsley Obsesive-Compulsive Questionnaire, Rosenberg Self-Esteem Inventory and a questionnaire were used to collect data.Findings: Confirmatory factor analysis supported the four- factor structure of the scale. Total correlations of the items were sufficient and distinguished the groups. Results indicated that men had higher heightened responsibility, rigid rules, action caused/ influenced, and total point levels than women. There were significant relations between OCD symptoms and the pathways indicating that OCD symptoms predicted rigid rules and total level.Discussion and Conclusion: Standardization study results indicated that PIRBS had 23 items ranging through four factors was a psychometrically strong self-report measure, valid and reliable for Turkish culture. This scale can be used to assess childhood experiences hypothesized to lead to the development of inflated responsibility beliefs and to determine vulnerability to OCD symptoms both in clinical and nonclinical samples.