Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi; 2012;4(37):86-95
Kariyer Karar Verme Güçlükleri ve Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançların İlişkisi
F Bacanlı
Gazi Üniversitesi, Ankara
Bu araştırmanın iki amacı vardır. Birincisi, ortaöğretim 9.sınıf öğrencilerinin meslek seçimine ilişkin
akılcı olmayan inançların kariyer karar verme güçlüklerini yordayıp yordamadığını incelemektir. İkincisi
kariyer karar verme güçlüklerini cinsiyete, yaşa, algılanan sosyo ekonomik düzeye, algılanan akademik
başarı düzeyine, meslek seçimi kararın verme ve vermeme durumlarına göre karşılaştırmaktır. Araştırma
grubu 188 (119 kız ve 69 erkek) ortaöğretim dokuzuncu sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırma
verileri meslek seçimine ilişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği (AOİÖ), Kariyer Karar Verme Güçlükleri
Ölçeği (KKVGÖ) ve Kişisel Bilgi Formu kullanılarak toplanmıştır. Verileri analiz etmek için çoklu
doğrusal regresyon analizi ve t testi kullanılmıştır. Araştırma grubundaki öğrencilerin meslek seçimine
ilişkin akılcı olmayan inançları (mükemmeliyetçilik, dışsal kontrol, yanlış çıkarımlar, genellemeler ve
özsaygı) kariyer karar verme güçlüklerine ilişkin toplam varyansın % 30'unu açıklamıştır. Dışsal kontrol
tek başına mesleki karar verme güçlüklerinin anlamlı yordayıcısı olarak bulunmuştur. Kız öğrencilerin
erkek öğrencilerinkinden, kariyer kararını vermeyen öğrencilerin verenlerden ve akademik başarısını
kötü algılayanların iyi algılayanlarınkinden kariyer karar verme güçlükleri puan ortalamaları anlamlı
olarak yüksek bulunmuştur. Sonuçlar, ilgili literatür ışığında tartışılmış ve gelecek araştırmalar için
öneriler sunulmuştur.
Relationships between Career Decision Making Difficulties and Irrational Beliefs about Career Choice
This study has two aims. First aim is to examine whether irrational beliefs relating to career
choice predict career decision making difficulties or not. Second aim is to examine career decision making
difficulties of high school students according to gender, age, perceived academic achievement, perceived
social-economic levels and career decidedness. The study group consisted of 199 (104 female and 95
male) students from 9th grade students in high school. Career Decision Making Difficulties Questionnaire,
Irrational Beliefs Relating to the Career Choice Scale and Personal Information Form are used to collect
data. Simultaneous multiple regression analysis and t test are used to analyze data. Irrational Beliefs
(perfectionism, external conflict, faulty inference, generalization and self-esteem) relating to the career
choices of the students accounted for a significant proportion of the variance (30 %) of the career decision
making difficulty scores. The external control is powerful predictors of the career decision making
difficulties. It is found that there are significant differences in career decision making difficulties of the
students according to the gender, perceived academic achievement, and decided and undecided situation
for career. The findings of the study were discussed in related literature and suggestions were made for
future research.