Türk Psikiyatri Dergisi; 2009;20(1):56-67
Hemodiyaliz Hastalarında Yaşam Değerlendirmesi Anketinin Geliştirilmesi
MR Krespi, M Bone, R Ahmad, B Worthington, P Salmon
Klinik Psikoloji Bl. Liverpool Ü. İngiltere
Amaç: Var olan yaşam kalitesi ölçekleri hastanın son dönem böbrek yetersizliği (SDBY) tanısından sonraki kendi yaşam değerlendirmesi konusunda yetersiz kalmaktadır. Daha önceki nitel araştırmalarda yaşamın eldeki nicel araştırmalar tarafından kapsanmamış değerlendirilme yolları tanımlanmış ve olası klinik hedefler tanımlanmıştır. Yine de klinisyenler yaşam değerlendirmesi açısından önem taşıma olasılığı olan yöntemler hakkında bilgilendirileceklerse ölçüm şarttır. Eğer değişiklik yaratmak için geliştirilmiş müdahalelerden sonraki yaşamı değerlendirme yöntemlerindeki düzelmenin takip edilmesi de amaçlanıyorsa, o zaman hastaların görüşlerine dayalı yaşam kalitesi ölçütlerini geliştirmek gereklidir.
Yöntem: Üç çalışma yürütülmüştür. İlk ikisinde daha önce tarif edilmiş olan yaşamı değerlendirme yolları ölçülebilir bir şekle dönüştürülmüş, yaşamı değerlendirme yollarını ölçen bir anket geliştirilmiş ve 156 hemodiyaliz hastasında söz konusu anketin klinik kullanımı incelenmiştir. Üçüncü çalışmada ise 153 hemodiyaliz hastasında anketin kestirim geçerliği incelenmiştir.
Bulgular: Bulgular aracılığı ile klinik uygulamada hedef oluşturabilecek bir kaç alan saptanmıştır. Bunların arasında sınırlamaları aşamama hissi, bakım veren kişiler hakkında karışık olumsuz duygular ve SDBY hakkında herhangi bir olumlu yön tanımlayamama yer almaktadır. Yaşam değerlendirmesinin yeni geliştirilmiş 3 alt ölçeğinin iç tutarlığı olduğu belirlenmiştir. Bulgular aynı zamanda alt ölçeklerin yapı ve kestirim geçerliği olduğunu göstermiştir.
Sonuç: Bu çalışmalarda eldeki jenerik yaşam kalitesi ölçütlerine ek olarak hemodiyaliz hastalarında kullanılmak üzere geliştirilmiş 3 alt ölçekten oluşan hastalığa özgü bir yaşam değerlendirme anketi sunulmaktadır.
The Development of the Life Evaluation Questionnaire for Hemodialysis Patients
Objective: Existing quality of life measures fail to incorporate patients' own understanding of evaluation of life following the diagnosis of end stage renal failure (ESRF). Previous qualitative research has identified ways of evaluating life that have not been captured by existing quantitative research and that can be possible targets for clinical practice. Nonetheless, quantification is necessary if clinicians are to be informed of potentially important ways of evaluating life. It is also necessary to devise patient-derived measures of quality of life if the aim is also to monitor improvement in ways of evaluating life following interventions devised to change them.
Method: Three studies were carried out. In the first two, the ways of evaluating life that were previously identified were quantified, a questionnaire that measures ways of evaluating life was developed, and the clinical utility of this questionnaire was examined in a sample of 156 hemodialysis patients. In the third study the predictive validity of this questionnaire was examined in a sample of 153 hemodialysis patients.
Results: The findings identified a number of targets for clinical practice. These included feeling unable to 'get round' limitations, mixed negative feelings about caregivers, and failure to find something positive about ESRF The newly developed 3 subscales of life evaluation were internally consistent. The findings also show that thes subscales had construct and predictive validity.
Conclusion: The present studies provide a disease-specific life evaluation questionnaire consisting of 3 subscale for use in hemodialysis patients that can supplement existing generic quality of life measures.