Amaç: Bu çalışmada alkol ya da madde kullanımı
nedeniyle ayaktan başvuran veya yatarak tedavi gören sağlık
çalışanlarının başvuru yolları, bazı demografik ve madde
kullanımı ile ilgili özelliklerin araştırılması planlanmıştır.
Yöntem: Çalışmaya Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri
Kliniği’ne Ekim 1994 ile Mart 2007 yılları arasında alkol
ya da madde kullanımı nedeniyle başvuran ve % 87’sini yatan
(s=67), % 10’unu (s=10) ayaktan hastanın oluşturduğu toplam
77 sağlık çalışanı alınmıştır. Hasta dosyalarında yer alan kayıtlar
incelenerek demografik veriler, kullanılan maddeler ve başvuru
biçimleri belirlenerek bunlarla ilgili sayı ve yüzdeler hesaplanmış
ve cinsiyetlere ve hizmet verilen bölümlere göre alkol/
madde kullanımı ki kare testi kullanılarak karşılaştırılmıştır.
Bulgular: Belirtilen süreler içerisinde yatarak tedavi gören
1004 hastanın %6.7’sini sağlık çalışanları oluşturmaktadır.
Hastaların % 20.8’i kadın (s=16) ve %79.2’si erkek (s=61)’
tir ve %63.6’sı alkol, %26.0’sı alkol dışı madde ve %10.4’ü
alkolle birlikte madde kullanımı nedeniyle başvurmuştur.
Tek başına doktorların %47.2’sinin alkol, %33.3’ünün
alkol dışı madde, %19.4’ünün ise alkolle birlikte madde
kullandığı saptanmıştır. Cerrahi bölümlerde çalışıyor olmak
alkol dışı madde kullanımı riskini artırmaktadır. Birinci,
ikinci basamakta ve üniversite hastanelerinde çalışanların,
buralarda çalışmayanlara göre hem alkol hem de alkol dışı
madde kullanımı için risk oluşturduğu belirlenmiştir (x2=7.862,
sd=2, p<0.05). Sağlık çalışanlarının tedavi için başvurularını
en fazla kendi istekleriyle olan başvurular oluşturmaktadır.
Sonuç: Sağlık çalışanlarında kullanımına
en sık rastlanan madde türleri alkol, opiyatlar ve
benzodiyazepinlerdir. Bu açıdan sağlık çalışanlarında
hem koruyuculuk hem tedavi aşamaları düşünüldüğünde
özellikle madde kullanım sorununun sıklığını azaltmada
alınabilecek somut önlemler öncelikli görünmektedir.

Objective: In this study, it was aimed to investigate
registration ways, some demographical variables and substance
use characteristics of healthcare professionals who was treated
as inpatient and outpatient because of alcohol or substance use.
Method: The sample consists of 77 healthcare
professionals who were 87% of inpatients (n=67) and 10%
of outpatients (n=10) about alcohol abuse problem as at the
Ankara University Psychiatry Clinic between October 1994 and
March 2007. Demographical variables, abused substances
and application styles were determined by analyzing patients
files. Also numbers and percentages about these variables
were determined. Alcohol/substance use as a sex and
working conditions were compared by the chi-square test.
Results: Healthcare professionals were 6.7 % of 1004
patients who were treated as inpatients in emphasized
period. Subjects were composed of 20.8 % of women
(n=16) and 79.2 % of men (n=61) and they were applied
about 63.6 % of alcohol, 26.0 % of only substance use and
10.4 % of alcohol with substance use problem. 47.2 % of
physicians have alcohol use problem, 33.3 % have substance
use problem and 19.4 % have both alcohol and substance
use problem. Working in a surgical section increases the
risk of using a substance other than alcohol. Healthcare
professionals who are working in primary, secondary referral
centers and university hospitals have higher risks of alcohol
and substance use than healthcare professionals who are
not working these referral centers and hospitals.(x2=7.862,
sd=2, p<0.05). Most applications were made self willingly.
Conclusion: Alcohol, opiates and benzodiazepines
were most fenquently used substances among
healthcare professionals. For this reason, prevention and
treatment stages are important especially to decrease
of frequency of substance use among health care
professionals. Concrete steps should be more prevalent.