Amaç: Bu çalışmanın amacı iki uçlu bozuklukta madde kullanım bozukluğu sıklığını, madde kullanım bozukluğu ektanısı olan ve olmayan olgular arasında siklotimik mizaç sıklığını ve madde kullanım bozukluğu ektanısının iki uçlu bozukluğun klinik özellikleri üzerine etkisini araştırmaktır.
Yöntem: Bu çalışmada birimimizde en az bir yıldır ve düzenli olarak izlenen 100 iki uçlu bozukluk tanılı hasta değerlendirilmiştir. Olağan kontrolleri için polikliniğe başvuran ve çalışmaya katılmayı kabul eden, ataklar arası dönemdeki hastalar ardışık olarak çalışmaya alınmıştır. Bilgiler hasta, en az bir hasta yakını ve birime ait izlem dosyalarından elde edilmiştir. Her hastaya SCID-I Görüşmesi ve Memphis, Pisa, Paris ve San Diego Mizaç Değerlendirme Anketi’nin Türkçe formu uygulanmıştır.
Bulgular: İki uçlu bozukluk tanılı olgular arasında yaşam boyu en az bir madde kullanım bozukluğu 36 % oranında bulunmuştur. Yaşamboyu ve şimdiki ektanılı olgularda siklotimik mizaç (p< 0.001 ve p= 0.037), geçiş (p= 0.028 ve p= 0.035) ve özkıyım girişimi (p= 0.045 ve p= 0.05) daha sıktır. Yine ektanılı olgularda duygudurum bozukluğunun başlangıç yaşı daha erken (p= 0.045 ve p= 0.042), toplam atak sayısı daha fazla (p= 0.027 ve p= 0.034) ve manik atak süresi daha uzun (p= 0.035 ve p= 0.042) bulunmuştur. Siklotimik mizaç hem aile öyküsünde duygudurum bozukluğu olanlarda hem de aile öyküsünde madde kullanım bozukluğu olanlarda daha sık iken, madde kullanım bozukluğu olan ve olmayan iki uçlu bozukluklu olgular arasında aile öyküsü yönünden fark bulunmamaktadır.
Sonuç: Bu bulgular mizacın iki uçlu bozuklukta klinik geçerliğinin ve öneminin olduğunu bir kez daha ortaya koymakta, siklotimik mizacın varlığında iki uçlu bozukluk ve madde kullanım bozukluk birlikteliğini bulunduran, ailesel ve genetik özellikler taşıyan olası bir alt grubun olduğuna dikkat çekmektedir. Böyle olgularda bütünleyici bir anlayış ve yaklaşımın önemine vurgu yapılmaktadır.

Objective: The aim of present study was to investigate the relationship of affective temperaments and substance use disorders in bipolar disorder. Testing the relationships with dominant phenomenological features and comorbid conditions would clarify the reliability and validity of temperamental descriptions.
Methods: A hundred patients with bipolar I or bipolar II disorder were recruited from consecutive admission and evaluated when euthymic. Temperaments were evaluated with TEMPS-A Turkish version. Information about characteristics of each patient’s illness was obtained by using three main sources; interview with patient (SCID-I), interview with at least one close relative and patient records. We compared the clinical features between patients who have at least one comorbid lifetime substance use disorder and have not.
Results: 36 % patients with bipolar disorder also met DSM-IV criteria for at least one comorbid lifetime substance use disorders. Both lifetime and current comorbidity were associated with cyclothymic temperament (p< 0.001 and p= 0.037), earlier age at onset of affective symptoms and syndromal bipolar disorder (p= 0.045 and p= 0.042), switch (p= 0.028 and p= 0.035), suicid attempt (p= 0.045 and p= 0.05). Total numbers of episodes and duration of manic episodes were higher (p= 0.027 and p= 0.034) and longer (p= 0.035 and p= 0.042) in comorbid group than others. Cyclothymic temperament was associated with positive family history both affective disorder and substance use disorder but there were no differences in family history between bipolar patients with or without substance use disorder.
Conclusion: Bipolar spectrum disorders and addiction often co-occur and constitute reciprocal risk factors that the authors believe are best considered under a unitary perspective. These findings suggest that beyond the genetic basis and predisposing role in bipolar disoder, affective temperaments have significant clinical implications and importance. Provacatively, this findings suggest the hypothesis of a common familial-genetic diathesis for a subtype of bipolar disorder and substance abuse.
Keywords: