Psikodinamik yaklaşım içinde depresyonun neden ve oluşumuna ilişkin temel kavramlar köklerini Freud'un çocukluk cinselliğiyle ilgili kişilik teorileri ve intrapsişik çatışma düşüncesinden alır.
Freud'un psikoseksüel gelişme dönemleri üzerine oturtulmuş gerileme (regresyon) modeline göre; depresyonun psikodinamiğinde oral döneme ilişkin çözümlenmemiş çatışma, yetersiz oral doyum veya aşırı oral ihtiyaçla doğrudan ilişkili ve arzulanan fakat engellenmiş bir cinsel nesnenin yenilip yutularak tahrip edilmesine yönelik bilinçdışı bir istek vardır.
Freud ve Abraham tarafından geliştirilen klasik psikanalitik teoriye göre, depresyonda, hayalde ya da gerçekte bir sevgi nesnesinin kaybı söz konusudur ve buna bağlı olarak kişinin benliğinde bir yoksullaşma, boşluk, terkedilmişlik duygularıyla birlikte özdeğerde (self-esteem) belirgin azalma veya yok olma vardır. Bu görüşe göre depresyon kaybedilen nesneye karşı duyulan düşmanca duyguların, saldırgan dürtülerin kişinin kendine dönmesidir, içe yutmayla (inkorporasyonla) kişi, kaybedilen nesneyle özdeşim kurar. Bu, kaybın örselemesine ve onun ruhsal sonuçlarına karşı bir savunmadır. Bu kişilerde içe alınan nesneye karşı duyulan sevgi - nefret gibi ikilemli (ambivalan) duygularda bu dönemlerde saplanmaları rol oynar. Freud bu yüzden melankolinin üç ön şartı olarak nesne kaybı, ambivalans ve egonun gerilemesini göstermiştir.
Ego psikolojisi yaklaşımına göre; psikanalitik deyimle belirtirsek depresyon ego, id, superego arasındaki bir çatışmadan değil, egonun kendi içindeki bir çatışmadan köklerini alır. Benlik saygısı için gerekli emellerin gerçekleşme olanaksızlığı karşısında benlik saygısı düşmekte; tam ya da kısmi bir iflas, bir ego felci durumu ortaya çıkmaktadır
Cemal Süreya açısından bunların birçoğunun varlığı olası ki söz konusudur. Özellikle erken dönem düş kırıklıkları, ilk büyük gelişimsel düşkınklığı olarak 6 yaşında annesini kaybetmesi ve yaşamının sonraki dö¬nemlerinde üvey anne, sürgünlük, oğlunun durumu ve çatışmaları vb. yaşantılarla birincil düşkırıklığının tekrarlanmaları açıklayıcı olabilir.
Cemal Süreya'nın tipik klinik depresyonlar yaşayıp yaşamadığını bilmemiz olası değildir. Ancak şiirlerinden, günlüklerinden, konuşmalarından ve dostlarının yazdıklarından zaman zaman belirli düzeyde depresyonlar yaşadığı görülmektedir. Şairin özellikle depresyon açısından psikodinamiğine bakmak uygun ve gerekli bir yaklaşımdır. Bu yazıda hem klasik psikanalitik hem de ego psikoljisi, nesne ilişkileri ve kendilik (self) psikolojisi vb. yeni okulların bakış açılarıyla, Cemal Süreya depresyon açısından incelenmiştir.