Psikiyatri Hemşireliği Dergisi; 2019;10(3):155-164
Hemşirelerin tanıtıcı özellikleri, kontrol odakları ve sosyotropi–otonomi kişilik özellikleri açısından öğrenilmiş güçlülük düzeylerinin değerlendirilmesi
BM Akgün, D Hiçdurmaz, F Öz
Ardahan Üniversitesi, Ardahan
GİRİŞ ve AMAÇ: Bu çalışmada, hemşirelerin demografik ve mesleki özelliklerine, sosyotropi-otonomi kişilik özelliklerine ve kontrol odaklarına göre öğrenilmiş güçlülük düzeylerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Araştırmanın katılımcılarını Hacettepe Erişkin, Çocuk ve Onkoloji Hastanelerinde çalışan ve çalışmaya katılmaya gönüllü olan toplam 339 hemşire oluşturmuştur. Veriler hemşireleri Tanıtıcı Bilgi Formu, Sosyotropi-Otonomi Ölçeği, Kontrol Odağı Ölçeği ve Rosenbaum’un Öğrenilmiş Güçlülük Ölçeği ile toplanmıştır. Hemşirelerin demografik ve mesleki özellikleriyle öğrenilmiş güçlülük ölçeği puanlarının karşılaştırılmasında iki ortalama arasındaki farkın anlamlılık testi (t testi) ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Öğrenilmiş güçlülüğün yordanmasına ilişkin regresyon analizlerinde aşamalı regresyon analizi, korelasyon analizlerinde ise pearson korelasyon analizi kullanılmıştır.
BULGULAR: Kurumda 25 yıldan daha uzun süredir hemşire olarak çalışan ve sürekli gündüz çalışan hemşirelerin öğrenilmiş güçlülük puanları daha yüksektir. Hemşirelerin öğrenilmiş güçlülük düzeyleri ile otonomi ve kontrol odağı alt boyutu kişisel kontrol düzeyleri arasında pozitif bir ilişki vardır. Otonomik kişilik özelliğinin, kişisel kontrolün ve adil olmayan dünya inancının öğrenilmiş güçlülüğü yordayan değişkenler olduğu saptanmıştır.
TARTIŞMA ve SONUÇ: Otonomi ve kişisel kontrolün öğrenilmiş güçlülüğü yordayan temel değişkenler olması nedeniyle öğrenilmiş güçlülük düzeyi düşük, yaşça küçük ve deneyimi az olan hemşirelerin bilişsel baş etme stratejilerinin, otonomi ve kişisel kontrollerinin güçlendirilmesine yönelik psikoeğitim ve grup danışmanlığı çalışmaları yürütülmesi önerilmiştir.
The investigation of learned resourcefulness in terms of locus of control, sociotropy-autonomy personality traits, and demographic and professional variables in nurses
Objectives: In this study, we aimed to investigate learned resourcefulness in terms of locus of control, sociotropy-au- tonomy personality traits, and demographic and professional characteristics in nurses.?Methods: The participants of the study comprised 339 volunteering nurses working at Hacettepe Adult, Pediatric, and Oncology Hospitals. Study data were collected with Nurse Data Form, the Sociotropy-Autonomy Scale, the Locus of Control Scale, and Rosenbaum’s Learned Resourcefulness Scale (RLRS).
Results: Nurses working at the institution for more than 25 years and working only the day shift had higher learned resourcefulness scores than their counterparts. There was a positive correlation between learned resourcefulness and autonomy. Among the sub-dimensions of locus of control, the only variable to have a significant relationship with learned resourcefulness was determined to be “self-control”. Additionally, autonomous personality type, self-control, and belief in an unfair world were predictors of learned resourcefulness in nurses.
Conclusion: Nurses with low levels of learned resourcefulness are relatively younger and inexperienced. Thus, psy- choeducation and group counseling might improve their autonomy, self-control, and cognitive coping strategies. Au- tonomous personality traits and self-control were the basic predictors of learned resourcefulness.?