Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi; 2019;32(2):129-141
Otobiyografik anılar ve duygular: şema modeli açısından bir inceleme
G Kaynar, B Komurcu
Ankara Üniversitesi, Ankara
Amaç: Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinde erken dönem uyumsuz şemalar ve şema baş etme biçimleri ile otobiyografik anı özellikleri ve otobiyografik anıya ait duygular arasındaki ilişkilerin incelenmesidir.
Yöntem: Çalışmaya Hacettepe ve Ankara Üniversitesi’nde lisans eğitimine devam etmekte olan 162 öğrenci katılmıştır. Değişkenlerin ölçülmesi amacıyla katılımcılara Young Şema Ölçeği Kısa Form-3 (YŞÖ-KF3), Young-Rygh Kaçınma Ölçeği (YR-KÖ), Young Telafi Ölçeği (YTÖ) ve Otobiyografik Bellek Özellikleri Ölçeği (OBÖÖ) uygulanmıştır.
Bulgular: Şema alanları, şema baş etme biçimleri, otobiyografik anıya ilişkin duygu yoğunluğu ve otobiyografik anı özellikleri arasındaki ilişkiler yol analiziyle; modeldeki aracı ilişkiler Bootstrapping düzeltmesiyle aracı yol analizi yapılarak incelenmiş ve modelin veriye uyumlu olduğu görülmüştür. Yol analizleri ile yapılan model sonuçlarına göre, kopukluk şema alanı kaçınmayı; kaçınma otobiyografik anıya ilişkin duygu yoğunluğunu; duygu yoğunluğu ise otobiyografik anı özelliklerini anlamlı bir şekilde yordamıştır. Kopukluk, zedelenmiş sınırlar ve yüksek standartlar şema alanları aşırı telafi baş etme biçimini; aşırı telafi ise otobiyografik anı özelliklerini yordamaktadır. Zedelenmiş sınırlar ve yüksek standartlar şema alanları ile otobiyografik anı özellikleri arasında ise şema baş etme biçimlerinden aşırı telafinin aracı rolü olduğu görülmüştür.
Sonuç: Bu çalışma şema alanları ile otobiyografik bellek özellikleri arasındaki ilişkide şema baş etme biçimleri ve otobiyografik anıya ilişkin duygu yoğunluğunun önemli bir rolü olduğunu göstermektedir.
Autobiographical memories and emotions: an investigation from the perspective of the schema model
Objective: The aim of this study was to examine the relationships between early maladaptive schemas, schema coping skills, and autobiographical memories in university students.
Method: The sample of the study consisted of 162 undergraduate students studying at Hacettepe and Ankara Universities. Data were collected using the Young Schema Questionnaire–Short Form 3 (YSQ-SF3), Young-Rygh Avoidance Inventory (YRAI), Young Compensation Inventory (YCI), and the Autobiographical Memories Questionnaire (AMQ).
Results: The relationships between schema domains, schema coping styles, emotional intensity of autobiographical memory, and autobiographical memory characteristics were examined through path analysis and the mediation in the path model was examined with mediation path analysis conducting Bootstrap correction. Model testing revealed that the model fit the data. The model indicated that the disconnection schema domain predicted avoidance, avoidance predicted emotional intensity of autobiographical memory, which in turn predicted autobiographical memory characteristics. Disconnection, impaired limits and unrelenting standards schema domains predicted overcompensation, which predicted autobiographical memory characteristics. Overcompensation mediated the relationships between impaired limits and autobiographical memory characteristics and between unrelenting standards and autobiographical memory characteristics.
Conclusion: This study revealed that schema coping styles and emotional intensity played a critical role in the relationships between schema domains and autobiographical memory characteristics.