Türk Psikiyatri Dergisi; 2018;29(1):36-46
Dünya Sağlık Örgütü Engellilerde Yaşam Kalitesi ModülüTürkçe Sürümünün (WHOQOL-DIS-TR) Türk ToplumundakiPsikometrik Özellikleri
E Eser, Ö Aydemir, BC Özyurt, A Akar, S Deveci, S Eser, C Ayık
Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir
Amaç: Bu çalışma, WHOQOL-DIS-TR projesi ulusal verilerinin psikometrik
sonuçlarını ortaya koymayı amaçlamıştır.
Yöntem: Veriler, bu projedeki 15 aktif katılımcı merkezden biri olan
Türkiye (İzmir) merkezinde (150 zihinsel, 157 bedensel engelli erişkin)
verileridir. Engelli bireylere, WHOQOL kısa sürümünün (WHOQOLBref)
zihinsel (ZE) ve bedensel (BE) engelliler için uyarlanmış 12
sorudan oluşan WHOQOL-DIS engelli modülü uygulanmıştır. Bu
çalışmada ölçeğin Türkçe sürümünün, güvenilirlik ve geçerlilik çözümlemelerinde
“global WHOQOL-DIS” çalışmasında önerilen boyut
yapısı referans alınmıştır. Yapısal geçerlilik, Doğrulayıcı Faktör Analizi
(DFA), Ayırt edici Geçerlilik ve Bilinen Gruplar yöntemiyle değerlendirilmiştir.
Bulgular: WHOQOL-Bref ve WHOQOL-DIS’in ve bu modülün
global çalışmada tanımlanmış olan 3 alt boyutunun iç tutarlılıkları
(Zihinsel ve Bedensel engellilerde Cronbach alfa değerleri sırasıyla: Ayrımcılık-destek
alma=0,54 ve 0,64; Bağımsızlık=0,78 ve 0,79 ve Topluma
katılım=0,88 ve 0,83) yeterli düzeydedir. DFA sonucunda, KUİ
ve YHKOK değerleri, Zihinsel engelliler için 0,98 ve 0,065; Bedensel
engelliler için ise 0,98 ve 0,064’dür. WHODAS II ve SWLS ile birleşim
ayrışım geçerliliği BE’lilerde bütün boyutlar için yeterli bulunmuş (r=
0,27 – 0,62), ZE grupta Ayrımcılık boyutu ayırt edici bulunmamıştır
(r= 0,09 -0,10).
Sonuç: Sonuç olarak, WHOQOL-DIS’in Türk toplumundaki engelli
bireylerin yaşam kalitesinin değerlendirilmesi amacıyla güvenle kullanı-
labileceğini göstermekle birlikte, ZE grupta “Ayrımcılık ve Destek alma”
alt boyutu ile ilgili sonuçların dikkatle yorumlanması uygun olacaktır
Psychometric Properties of the Turkish Version of the World Health Organization Quality of Life Instrument for People withIntellectual and Physical Disabilities (WHOQOL-DIS-TR)
Objective: The aim of this paper is to present the validity and reliability
of the Turkish version of the add-on module for the WHOQOL
measures of quality of life for use with adults having physical or
intellectual disabilities known as the WHOQOL-DIS.
Methods: Data were collected from 150 Intellectual Disabled (ID) and
157 Physically Disabled (PD) persons in Turkey (Izmir) participating
center of the global WHOQOL-DIS project. WHOQOL-DIS module
is consisted of 12 disability specific items in addition to 26 generic items
of WHOQOL-Bref. The proposed factorial structure (3 factors) of
WHOQOL-DIS global study used in the psychometric analyses of the
Turkish versions of WHOQOL-DIS. Reliability analyses and construct
validity was tested via CFA analyses and convergent and discriminant
validity analyses were assessed in relation to SWLS and WHODAS-II
respectively.
Results: Cronbach alpha values of the WHOQOL-DIS factors were as
follows for ID and PD samples respectively: Factor 1 (Discrimination
and support)= 0.54 and 0.64; Factor 2 (Independence)= 0.78 and 0.79 ;
Factor 3 (Community participation)= 0.88 and 0.83. CFI and RMSEA
values were 0.98 and 0.065 for ID sample and 0.98 ve 0.064 for PD
sample respectively. Convergent-discriminant validities were satisfactory
for all factors in PD group (r= 0.27 – 0.62) whereas Factor 1 was not
found discriminative in the ID group (r= 0.09 -0.10).
Conclusion: Psychometric properties provided satisfactory evidence
of reliability and validity of the Turkish version of WHOQOL-DIS.
Nevertheless the results of Factor 1 (Discrimination and support) in ID
persons should be interpreted with caution.