Amaç: şizofreni hastalarında yaygın bilişsel bozukluklar olduğu bilinmektedir. şizofrenideki bilişsel eksikliklerin premorbid dönemde başladığı ve hastalığın seyri boyunca devam ettiği gösterilmiştir. Bilişsel işlevler hastanın sosyal yeterliliğini belirlediği için tedavide bilişsel işlevlerdeki bozukluğun giderilmesi önem taşımaktadır. Şizofreninin pozitif ve negatif belirtiler üzerindeki etkinliğinin yanında bilişsel işlevler üzerinde de etkili olan ilaçlar şizofreni tedavisinde daha olumlu sonuçlar vaad etmektedir. Bu çalışmada atipik bir nöroleptik olduğu ileri sürülen risperidonun şizofrenili hastalarda bilişsel işlevlerden bellek üzerine etkisi ile pozitif ve negatif belirtiler üzerindeki etkinliği incelenmiştir.

Yöntem: Çalışmaya DSM-IV tanı ölçütlerine göre şizofreni tanısı konulan 20 hasta alındı. Hastalara ilaç başlanmadan önce BPRS, SAPS, SANS ve bilişsel işlevleri ölçmek amacıyla Wechsler Memory Scale (WMSR) alt testleri uygulandı. Altı hafta süre ile ortalama 5.60+1.23 mg/gün dozunda risperidon kullanıldı. Altıncı hafta sonunda testler yinelendi.

Bulgular: Yapılan değerlendirmelere göre tedavi öncesi BPRS, SAPS ve SANS skorları tedavi sonrasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde azalmıştı (tüm testler için: p<0.001). Bellek işlevindeki değişimi ölçmek amacıyla kullanılan WMS-R'yn tüm alt testlerindeki farklılık da istatistiksel olarak anlamlıydı (p<0.001). Değişkenler arasında yaptığımız korelasyon analizinde tedavi öncesi BPRS, SAPS ve mantıksal bellek ile tedavi sonrası zihinsel kontrol arasında negatif korelasyon, tedavi öncesi zihinsel kontrol, şekilsel bellek ve çağrışımsal sözel öğrenme ile tedavi sonrasynda aynı şekillerde pozitif korelasyon saptandı.

Tartışma: Çalışmamızda yer alan şizofrenili hastalarda pozitif ve negatif belirtilerdeki düzelme ile birlikte bellek işlevlerinden özellikle zihinsel kontrol, mantıksal bellek ve görsel reprodüksiyon alt testlerinin skorlarındaki tedavi öncesi ve tedavi sonrasındaki belirgin farklılığın da gösterdiği gibi bilişsel düzelme gözlenmiştir. Bu sonuçlar risperidonun şizofreninin hem pozitif ve negatif belirtileri üzerinde, hem de bellek işlevi üzerine olumlu etkileri olduğunu düşündürmektedir.

Objectives: Symptoms due to cognitive impairment are common in patients with schizophrenia. Those are present before the onset of schizophrenia and are persistent during the course. It is important to relieve these symptoms as cognition is essential to maintain social functioning. Thus, the drugs which enhance cognitive, positive and negative symptoms of schizophrenia are desirable. In this context, the aim of this study has been to evaluate the efficacy of risperidone, a new atypical antipsychotic.

Method: This study included twenty patients with schizophrenia. Diagnoses were made according to DSM-IV. Prior to institution, scores for BPRS, SANS, SAPS and Wechsler Memory Scale WMS-R were obtained. The patients received risperidone orally at a mean dosage of 5.60±1.23 mg daily. The scores obtained again at the end of week 6.

Results: The differences between pretreatment and post treatment scores of BPRS, SAPS and SANS were statistically significant (p<0.001). All sub test scores in Wechsler Memory Scale (WMS-R) test were also statistically significant (p<0.001). Correlation analysis among variables showed negative correlation between BPRS, SAPS and logical memory and post treatment memory control and positive correlation between pretreatment mental control, figural memory and verbal paired associates and the same variables.

Conclusions: The patients who were treated with risperidone in this study showed statistically significant improvement in positive and negative symptoms and cognitive functions. Improved cognitive functions were mental control, logical memory and visual reproductions. These results suggest an important role in both relieving positive and negative symptoms and improving cognitive functions for risperidone in patients with schizophrenia.