Online Journal of Technology Addiction and Cyberbullying; 2017;4(1):1-26
Lise Öğrencilerinin Siber Zorbalık Davranışlarına İlişkin Okul Yöneticilerinin Görüşleri
İO Erden
Keçiören Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Ankara
Bu araştırma Ankara İlinde görev yapan lise yöneticilerinin okullarındaki siber zorbalığın hangi
araçlarla meydana geldiğine, türlerine, meydana gelme sıklığına, sonuçlarına ve siber zorbalık
davranışını önlemeye ilişkin görüşlerini ortaya koymak amacı ile yürütülmüştür. Araştırmanın
evreni, 2014 - 2015 Eğitim - Öğretim yılında Ankara iline bağlı dokuz ilçede (Altındağ, Çankaya,
Etimesgut, Gölbaşı, Keçiören, Pursaklar, Mamak, Sincan, Yenimahalle) bulunan resmi liselerde
(Anadolu liseleri, Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri ve Anadolu İmam Hatip Liseleri) görev yapan
1236 eğitim yöneticisinden (müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcısı) oluşmaktadır. Bu
hedef evren ise tabakalı örnekleme yöntemiyle belirlenmiş 316 kişilik bir örneklemle temsil edilmiştir.
Araştırmanın nicel verileri araştırmacı tarafından geliştirilen “Siber Zorbalıkta Kullanılan Araçlar
Boyutu”, “Siber Zorbalık Davranışlarının Sıklığı Boyutu”, Siber Zorbalığın Nedenleri Boyutu”, “Siber
Zorbalığın Sonuçları Boyutu” ve “Siber Zorbalığı Önleyici Çalışmalar Boyutu” olmak üzere toplamda
beş alt ölçek ile toplanmıştır. Veriler SPSS ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde aritmetik ortalama,
yüzde, frekans ve standart sapma gibi betimsel istatistik testler kullanılmıştır. Katılımcıların siber
zorbalık davranışlarını hangi araçlarla gerçekleştirdikleri, siber zorbalık davranışlarının görülme
sıklığı, nedenleri, sonuçları ve önleyici çalışmaların düzeylerine ilişkin görüşleri arasında; cinsiyet,
görev türü yöneticilikte kıdem, eğitim düzeyi, branş ve görev yaptığı okul türü değişkenlerine göre
anlamlı bir farklılığın bulunup bulunmadığının saptanmasında t testi, ANOVA ve varyans analizi
sonrası uygulanan çoklu karşılaştırma yöntemleri için de Tukey testi kullanılmıştır. Örneklem sayısı yetersiz olan “görev türü” değişkeni ve “yöneticilikte kıdem” değişkeni analizlerinde Kruskal Wallis
testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre liselerde öğrenciler arasında gerçekleşen siber zorbalık
davranışlarında en çok akıllı telefonlar kullanılmaktadır. Öğrenciler arasında siber zorbalık davranışı
en çok küfür etme şeklinde gerçekleşmektedir. Siber zorbalığın en önemli sebebi öğrencilerin interneti
kontrolsüz olarak kullanmalarıdır. Siber zorbalık davranışı sonucunda okullarda öğrenciler arasında
çatışmalar yaşanmaktadır. Okul yöneticilerine göre öğrencilere değerler eğitimi vermek siber zorbalığı
önlemenin en önemli ve etkili yoludur.
Opinions of School Administrators on High School Students’ Cyberbullying Behaviours
In this research it is aimed to put forth opinions of school administrators working at high
schools in Ankara on preventing cyberbullying behaviours, how and how often these kind of
behaviours occur, types of these behaviours and the results of these kind of behaviours. The area of
this research includes 1236 School Administrators (school directors, head assistants and assistant of
directors) working at public high schools (Anatolian High Schools, Vocational and Technical
Anatolian High Schools and Anatolian Religious High Schools) in nine towns of Ankara (Altindag,
Çankaya, Etimesgut, Gölbasi, Keçiören, Pursaklar, Mamak, Sincan, Yenimahalle). This population is
represented through a group of 316 samples who are determined by stratified sampling method.
Quantitive data of this research are collected through five sub-measures evolved by the researcher,
which are “Dimension of Tools used in Cyberbullying”, “Dimension of Frequency in Cyberbullying
Behaviours”, “Dimension of The Reasons of Cyberbullying”, “Dimension of The Results of
Cyberbullying” and “Dimension of Preventive Works for Cyberbullying”. These data are analyzed
with SPSS. While analyzing the data, Descriptive statistical tests such as; arithmetic average,
percentage, frequency and standard deviation are used. Within determining if there are important
differences among; which tools the participants use while carrying out these cyberbullying
behaviours, the frequency of cyberbullying behaviours, the reasons and the result of these behaviours,
the levels of preventive works, gender, type of task, levels of management, level of education, branch
and the type of the school the administrator works at, the “t” test is used and Tukey test is used formultiple comparison methods which are applied after ANOVA and variance analyzes. The KruskalWallis
test is used for the analysis of variables in “seniority on administrators” and in “type of duty”
of which number of samples are insufficient. According to the researches, mostly smart phones are
used in cyberbullying behaviours among the students at high schools. Among these students the most
used way of cyberbullying behaviour is swearing at someone. The basic reason for cyberbullying
behaviours is mainly the un-controlled usage of internet through the students. As a result of
Cyberbullying Behaviours, there are many conflicts among students at schools. According to school
managers, the best way of preventing cyberbullying behaviours is giving Education of Social Values
to the students