Türk Psikoloji Yazıları; 2005;8(15):1-9
Psikoloji Araştırmalarının Bir Konusu Olarak Bilgelik
A Aslan
Mersin Üniversitesi, Mersin
İnsanlık tarihi "bilge" diye bilinen insanlar ve onların verdiği adaletli kararlarla ilgili öykülerle doludur. Bu kişilerin ayırdedici özelliği olan bilgelik (wisdom), Oxford Unabridged Dictionary (1993) tarafından yapılan tanıma göre "hayatla ilgili konular hakkında doğru kararlar verme yeteneğidir." Bilgelik eskiden yalnızca felsefecilerin üzerinde düşündüğü bir kavram olsa da, psikoloji biliminin temelleri atıldığından beri bir çok psikoloji araştırmasına da konu olmuştur. Bu araştırmaları yapan psikologlar bile bilgeliğin tam bir bilimsel tanımının yapılabileceği konusunda iyimser değillerdir. Yine de, bu çalışmalar, bilgeliğin yalnızca efsaneleşmiş öykülerde sözü geçen gizemli bir yetenek olmaktan kurtarılıp bilimsel bir kavrama dönüştürülmesi yolunda atılan doğru adımlardır. Bu yazıda, şimdiye kadar bilgelik kavramının psikolojideki geçmişi, psikologlara göre bilgeliğin değişik yönleri, bilgelik üzerine yapılmış psikoloji araştırmalarının dayandığı savlar ve bu araştırmalardan elde edilen sonuçlar özetlenecektir.
Wisdom As a Subject of Psychological Studies
Human history is filled with stories of people known as "wise people" and their just decisions. Wisdom, which is the distinguishing characteristic of those people, is, as quoted from the Oxford Unabridged Dictionary (1993), "the capacity to judge rightly on the matters of life." Although wisdom used to be a concept that was only pondered by philosophers, it has been the subject of many psychological studies since psychology was established as a field of science. Even the researchers who undertook those studies are not optimistic about ever reaching a scientific definition of wisdom. Nevertheless, those studies are proper steps taken in the direction of transforming wisdom from a mysterious skill that is mentioned only in legendary stories into a scientific concept. This paper will summarize the history of wisdom as a concept in psychology, different aspects of wisdom according to psychologists, the hypotheses underlying the psychological studies on wisdom and the results obtained from those studies.