Türk Psikoloji Yazıları; 2015;18(35):21-32
Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği Geliştirilmiş Formunun Doğrulayıcı Faktör Analizi: Normal Zihinsel Gelişim Gösteren Çocukların Oluşturduğu Bir Örneklem
C Çelik, İ Yiğit, G Erden
Ankara Üniversitesi, Ankara
Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği Geliştirilmiş Formu (WÇZÖ-R), ülkemizde uzun yıllardır zihinsel değerlendirmede
yaygın olarak kullanılan ölçeklerden biridir. 1995 yılında norm çalışması yapıldıktan sonra, bu ölçeğin
yapı geçerliliğini test etmeye yönelik ülkemizde herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışmanın amacı, normal
zihinsel gelişim gösteren çocukların WÇZÖ-R puanları üzerinden Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yaparak ölçeğin
yapı geçerliğini incelemektir. Araştırmanın örneklemi, Genel Zeka Bölümü (ZB) 80-120 arası olan 932 çocuktan
oluşmaktadır. Araştırmada, WÇZÖ-R’ın Zeka Bölümü ve 10 temel alt test puanları kullanılmıştır. Araştırmada, katılımcıların
yaş ortalaması 10.97 ± 2.78, Genel ZB ortalaması ise 101.93 ± 9.88 olarak bulunmuştur. Tek faktörlü
model (g) ve iki faktörlü model (sözel ve performans) oluşturularak test edilmiş ve iki faktörlü modelin uyum indeksi
değerlerinin [?2 (32, N = 932) = 132.05, ?2
/sd = 4.12, GFI = .97, AGFI = .95, CFI = .88, RMSEA = .05], tek
faktörlü modelin uyum indeksi değerlerine [?2 (33, N = 932) = 141.10, ?2
/sd = 4.27, GFI = .97, AGFI = .95, CFI = .86,
RMSEA = .06] göre daha iyi olduğu bulunmuştur. Araştırmanın bulguları, WÇZÖ-R yapısında var olan Wechsler’in
bildirdiği iki faktörlü modelin bu çalışmanın örnekleminde de desteklendiğini göstermiştir. WÇZÖ-R’ın hem klinikte
hem de eğitim alanlarında yaygın kullanımı göz önünde bulundurulduğunda, iki faktörlü modelden elde edilen
puanların normal zihinsel gelişim gösteren bireylerde kullanımının daha yararlı bilgiler vereceği düşünülmektedir.
Confirmatory Factor Analysis of Wechsler Intelligence Scale for Children-Revised: A Sample of Children with Normal Intellectual Development
Wechsler Intelligence Scale for Children-Revised (WISC-R) is one of scales commonly used in intellectual assessment
in our country for many years. There hasn’t been any research aimed at testing construct validity of this scale
after its norm study was conducted in 1995. The aim of this study is to test construct validity of the scale by performing
confirmatory factor analysis for WISC-R scores of children who has intellectually normal development. The
sample of the research consisted of 932 children whose General Intelligence Quantity (IQ) ranged between 80-120.
In the research, WISC-R’s IQ’s and scores of 10 main subtests were used. In the research, mean age of the children
is 10.97 ± 2.78 and General IQ is 101.93 ± 9.88. One-factor model (g factor) and two-factor model (verbal and performance)
was tested and it was found that fit index values of two-factor model [?2 (32, N = 932) = 132.05, ?2
/sd =
4.12, GFI = .97, AGFI = .95, CFI = .88, RMSEA = .05] was better than one-factor model [?2 (33, N = 932) = 141.10,
?2
/sd = 4.27, GFI = .97, AGFI = .95, CFI = .86, RMSEA = .06]. The research findings suggested that the two-factor
model existed in structure of the WISC-R presented by Wechsler was supported in this sample. Given WISC-R is
commonly used in both clinical and educational fields; it is considered that two-factor model can give more useful
information about individuals with normal intellectual development than one-factor model.