Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi; 2014;5(42):256-268
Kaos Kuramına Dayalı Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Programı ve Vaka Analizi
M Türkmen
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale
Günümüzde halen kullanılmakta olan kariyer psikolojik danışmanlığı kuramları ya bireyi ya
çevreyi ya da meslekleri temel almaktadır. Bazı kuramlar Parsons’tan bu yana süre gelen anlayışı
sürdürmekte, birey ve uygun mesleği bir araya getirmeye çalışmaktadır. Ancak bütün bu yaklaşımlar
tamamen kişiye uygun mesleği tahmin etmek gibi öngörülere dayanmakta, sebep ve sonuç ilişkisi
içinde her zaman aynı sebeplerin aynı sonuçları doğuracağı varsayımından hareket etmektedir. Oysa
birey ve davranışları birçok özelliğiyle bu sebep sonuç ilişkisine ters düşmektedir. Meslek seçimi sebep
sonuç ilişkisinden ziyade karmaşık bir ilişki ağı ortaya koymaktadır. Kariyer psikolojik danışmanlığı
yaklaşımının kendine özgü felsefesi, kavramları ve müdahale teknikleri olan bir anlayışa sahip olması
bu karmaşık durumun incelenmesini kolaylaştıracaktır. Alanyazın incelendiğinde karmaşıklığa yaptığı
vurgu ile kaos kuramı’nın incelenebilir nitelikte olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı, kaos
kuramını kariyer psikolojik danışmanlığı çerçevesinde incelemek ve bu kapsamda geliştirilen kariyer
psikolojik danışmanlığı programını belirlenen bir vakaya uygulayarak değerlendirmektir. Bu çalışmada
kaos kuramı literatür taramasına dayalı olarak genel yapısı, temel kavramları ve kullanılan teknikler
açısından incelenmiş ve sekiz oturumdan oluşan yapılandırılmış bir kariyer psikolojik danışmanlığı
programı geliştirilmiştir. Daha sonra program kariyer yaşamında zorluklar yaşayan bir danışana bireysel
olarak uygulanmıştır. Danışanın durumu kaos kuramına dayalı olarak vaka incelemesi yöntemiyle analiz
edilmiştir. Kariyer psikolojik danışmanlığı programının uygulanması sonucunda danışanın karar verme
stratejisinde değişme olduğu gözlenmiş ayrıca mevcut kariyer planını değiştirerek farklı bir kariyer
planı yapmış ve uygulamaya koymuştur. Kendine özgü felsefesi, kavramları, müdahale teknikleriyle ve
uygulamadan elde edilen sonuç göz önünde bulundurulduğunda kaos kuramının kariyer danışmanlığı
bakımından araştırılması, geliştirilmesi ve uygulanmasıyla alanda var olan eksikliğin giderilmesine katkı
sağlayacağı düşünülmektedir.
Chaos Career Counseling Program and Case Analyze
Career counseling theories which are still in use have a basis of person, environment or
vocations. Some theories keep supporting the opinions since Parsons which tries to gather the person
and adequate vocation together. But all of these theories based on foresight of the adequate vocation
for person and in the context of reason and result they act from the assumption that same reasons cause
same results. However, most characteristic properties of person and his/her behaviors are contrary to this
reason and result idea. To investigate this complex situation career counseling needs a viewpoint which
has specific philosophy, concepts and intervention techniques. At this point, it is thought that “chaos
theory” has strong basis to be investigated. The purpose of this study is investigating the chaos theory in
the context of career counseling and evaluating the career counseling program which was developed with
chaos theory in the context of a client. In this study, general structure, basic concepts and techniques of
chaos theory were investigated due to literature review and a structured eight-session counseling program
was developed. Then program was practiced with a client who experiences problems about her career
development. Client’s situation was analyzed in context of chaos theory based on case investigation
method. At the end of the program change in client’s decision making strategy was observed and she
changed her existing career plan and put in to practice.