Amaç: Bu çalışmada Otizm Spektrum Bozukluklarının değerlendirilmesinde
kullanılan Sosyal İletişim Ölçeğinin (SİÖ) Türkçe’ye
uyarlanarak geçerlik ve güvenirliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
SİÖ, Otizm Tanı Görüşmesi (Autism Diagnostic Interview-
ADI) temel alınarak hazırlanmış ve bu görüşmenin kısaltılarak
ölçek haline getirilmiş şeklidir.
Yöntem: 2010-2011 yıllarında polikliniğimize başvuran olgular
arasından DSM-IV ölçütlerine göre otizm (n=49) ve Başka Türlü
Adlandırılamayan Yaygın Gelişimsel Bozukluk (n=18) tanısı alan
18-60 ay arası çocuklar, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB)
grubu olarak çalışmaya alınmıştır. Kontrol grubu olarak aynı
yaş grubundaki gelişimsel geriliği olan (25 Mental Retardasyon,
26 konuşma gecikmesi) 51 çocuk ve tipik gelişim gösteren 71
çocuk çalışmaya alınmıştır. Grupların ölçek puanlarının karşılaştırılmasında
tek yönlü varyans analizi ve post-hoc Tukey HSD
testi kullanılmıştır. Güvenilirlik analizi için iç tutarlılık göstergesi
olarak Cronbach alfa değerleri, madde-toplam puan korelasyonları
ve test-tekrar test güvenirliği hesaplanmıştır. Faktörlerin
belirlenmesi için ana bileşenler yöntemi ve varimax rotasyonu
kullanılmıştır. Kesim noktaları, duyarlılık, özgüllük, negatif
ve pozitif yordayıcı değerlerin hesaplanması için Receiver
Operator Characteristic (ROC) eğrileri kullanılmıştır.
Bulgular: Ana bileşenler yöntemi ve bunu izleyen varimax rotasyonu
sonucunda 3 faktör elde edilmiştir. Bu faktörler sırasıyla
İletişim, Karşılıklı Sosyal Etkileşim ve Basmakalıp Davranışlar/
Kısıtlı İlgi Alanları olarak adlandırılmıştır. Ölçeğin toplam puanının
Cronbach alfa değeri 0.88 olarak bulunmuştur. Ölçeğin toplam
puanı için test-tekrar test güvenilirliği (r=0.90, p<0.01) olarak
saptanmıştır. Gruplar arasında SİÖ Toplam, İletişim, Karşılıklı
Sosyal Etkileşim ve Basmakalıp Davranışlar/Kısıtlı İlgi Alanları
puanları anlamlı farklılıklar göstermektedir. OSB grubunda SİÖ
Toplam, Karşılıklı Sosyal Etkileşim ve Basmakalıp Davranışlar/
Kısıtlı İlgi Alanları puanları en yüksekken İletişim puanı en düşüktür.
Gelişim Gerilik (GG) grubu ile sağlıklı kontrol grubunun SİÖ
İletişim ve Basmakalıp Davranışlar/Kısıtlı İlgi Alanları puanları
arasında anlamlı fark bulunmamıştır. ROC analizlerine göre hem
Toplam hem de Karşılıklı Sosyal Etkileşim puanları, OSB grubu
ile sağlıklı kontrol grubunu çok iyi (eğri altındaki alan sırasıyla
0.89 ve 0.91) şekilde ayırırken Basmakalıp Davranışlar/Kısıtlı İlgi
Alanları puanı da daha az ayırıcıdır (eğri altındaki alan 0.72). SİÖ
Toplam puanı için kesim noktası 14.5 puan olarak belirlendiğinde
duyarlılık 0.84, özgüllük 0.81, pozitif yordama değeri 0.82
ve negatif yordama değeri 0.83 olarak bulunmaktadır. Karşılıklı
Sosyal Etkileşim puanı için kesim noktası 7.5 puan olarak belirlendiğinde
duyarlılık 0.91, özgüllük 0.82 pozitif yordama değeri
0.83 ve negatif yordama değeri 0.90 olarak saptanmıştır.
Sonuç: Sonuçlar, 60 ay öncesi çocuklarda SİÖ’de Toplam puanın,
OSB olgularını GG olgularından ve sağlıklı kontrollerden
ayırabildiğini, ancak Karşılıklı Sosyal Etkileşim puanının daha da
duyarlı ve özgül olduğunu ortaya koymaktadır. Bunun yanında,
pozitif ve negatif yordayıcılık incelendiğinde yine de yanlış pozitifliğin
ve negatifliğin oldukça yüksek olabileceği görülmüştür.
Özellikle küçük çocuklarda Karşılıklı Sosyal Etkileşim maddeleri
klinikte ayırıcı tanı için faydalı görünmektedir. Hem tanı hem de
takibe yardım amacıyla değerli bir araç olarak kabul edilen ADI
uygulanmasının mümkün olmayacağı durumlarda onun yerine
daha kısa ve daha pratik bir ölçüm yöntemi olarak kullanılabilecek
bu ölçeğin Türkçe’ye kazandırılmış olması önemlidir.

Objective: The aim of this study was to evaluate the reliability
and validity of the Turkish version of the Social Communication
Scale (SCQ).
Method: Throughout 2010-2011, we evaluated children who
were between 18-60 [month]s of age in the outpatient clinic
who were diagnosed as having autism (n=49) or pervasive
developmental disorder not otherwise specified (n=18)
according to the DMS-IV criteria. The control group consisted
of 51children with developmental delay (25 mental retardation,
26 speech delay) and 71 children with typical development in
the same age group. We used a one way analysis of variance
and post-hoc Tukey HSD test to compare the SCQ scores
of the groups. For the reliability and validity analysis the
Cronbach alpha, item-total score correlations and test-retest
correlations were used. Principal components analysis and
varimax rotation were used to find the factor solutions. Receiver
Operator Characteristic (ROC) curves were utilised to detect
cut-off scores, sensitivity, specificity,and negative and positive
predictive values.
Results: The analysis yielded 3 factors named [language],
Reciprocal Social Interaction and Stereotypic Behaviors/
Restricted Areas of Interest. The Cronbach alpha value of
the total score was 0.88. The test-retest correlation was high
(r=0.90, p<0.01). The SCQ Total, [language], Reciprocal Social
Interaction and Stereotypic Behaviors/Restricted Areas of
Interest scores were significantly different among the groups.
The SCQ Total, Reciprocal Social Interaction and Stereotypic
Behaviors/Restricted Areas of Interest scores were highest in
the autism spectrum disorders group. The SCQ [language] and
Stereotypic Behaviors/Restricted Areas of Interest scores were
not significantly different between the developmental delay and
the typical development groups. ROC analysis indicated that the
SCQ Total and Reciprocal Social Interaction scores differentiated
very well between the autism spectrum and control group (area
under the curve 0.89 and 0.91) while the Stereotypic Behaviors/
Restricted Areas of Interest score differentiated less (0.72). Using
a cut-off score of 14.5 for the SCQ Total score, sensivity was
0.84, specificity was 0.81, positive predictive value was 0.82
and negative predictive value was 0.83. Using a cut-off score
of 7.5 for the SCQ Reciprocal Social Interaction score, sensivity,
specifity, positive predictive value and negative predictive value
were 0.91, 0.82, 0.83, 0.90, respectively.
Conclusion: The results indicated that in children younger
than 60 [month]s of age the SCQ Total score can differentiate
subjects with autism spectrum disorders from children with
developmental delay and typically developing controls;
however, the Reciprocal Social Interactions score was more
sensitive and specific. On the other hand, the negative and
positive predictive values indicated that there was a fair
percentage of false negatives and positives. Our results showed
that, particularly in younger children, the Reciprocal Social
Interaction items were more specific and were more helpful for
differentiation of the children with autism spectrum disorders.
The availability of the SCQ as a shorter and more practical
form of the Autism Diagnostic Interview, revised in Turkish, is
important as both a research and clinical tool.