Amaç: Bu çalışmanın amacı yönetici işlevleri (Yİ) ölçme açısından
günlük yaşamdaki davranışları değerlendiren ekolojik
bir test ile laboratuvar testleri ile arasındaki örtüşmeyi
incelemek, ekolojik testin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite
Bozukluğunun (DEHB) tanısında kullanılabilirliğini incelemektir.
Yöntem: Örneklem ilaç almamış ve kliniğe ilk kez başvurmuş
olan, sadece DEHB tanısı olan ve alt tiplere göre
ayrışmış bulunan (dikkat dağınıklığının önde geldiği grupta
22 çocuk, hiperaktivite/dürtüselliğin önde geldiği grupta
17; birleşik grupta 22 çocuk). Sağlıklı kontrol grubu
yaş açısından eşleştirilmiş 19 erkek çocuktan oluşmuştur.
Yİ'nin günlük yaşamda derecelendirilmesi için Davranış
Derecelendirme Envanterinin (Behavioral Rating Inventory
of Executive Functions: BRIEF) öğretmen ve ebeveyn formları
kullanılmıştır (BRIEF-Ö ve BRIEF-E). Laboratuvar testleri
Stroop Testi, Wisconsin Kart Eşleme Testi ve Raven Standart
Progresif Matrisler Testinden oluşmuştur.
Bulgular: DEHB grubunda, BRIEF'i n faktör yapısı davranışsal
düzenleme göstergesi ve üstbiliş göstergesinden
oluşmuştur (açıklanan varyanslar BRIEF-Ö için %70.07
ve BRIEF-Ö için %72.29). Yönetici işlevleri ölçen ekolojik
ve laboratuvar testleri aynı faktör altında yer almamıştır.
Çok Değişkenli varyans analizi BRİEF puanları açısından
grup etkisinin anlamlı olduğunu ancak altgruplar arasında
anlamlı fark olmadığını ortaya koymuştur. BRIEF puanları
ile yapılan lojistik regresyon analizinde duyarlık %90.20,
özgüllük %63.20 olarak bulunmuştur.
Tartışma: Çalışma Yİ'ye özel bilişsel özellikleri ve bunların
davranışsal göstergelerini belirleyebilmek için ilgili özelliklerin
bir arada taranmasını sağlayan ekolojik ve laboratuvar
testlerinin kullanılması, bilgilerin hem öğretmen hem de
ebeveynden ayrı ayrı alınması gerektiği ortaya konmuştur.
BRIEF'i n ve laboratuvar testlerinin ölçtüğü Yİ'nin aynı özellikler
kümesinden oluşmadığına gösteren sonuçlar BRIEF'i n
Türk kültürü üzerindeki geçerliğine de ışık tutmaktadır.

Objective: The aim of this study is to investigate the correspondence between an ecological test of everyday behavior and laboratory tests of executive functions (EF) and to analyze whether the prior can be used in the diagnosis of Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD).

Method: Sample consisted of 61 unmedicated first referral males who were diagnosed only with ADHD and were classified into subtypes (predominantly inattentive subtype: n= 22; predominantly hyperactive/impulsive subtype: n= 17; combined subtype: n= 22). Healthy control group consisted of age-matched healthy males (n= 19). Rating of everyday behavior of EF was performed using both the teacher and parent forms (BRIEF-T and P, respectively) of Behavioral Rating Inventory of Executive Functions (BRIEF). Laboratory tests consisted of the Stroop Test, Wisconsin Card Sorting Test and Raven Standard Progressive Matrices.

Results: In the ADHD group, factor structure of BRIEF consisted of behavioral regulation index and metacognition index (explained variances: 70.07% in BRIEF-T and 72.29% in BRIEF-P). In no case did the laboratory and ecological measures of EF took place under the factors that the BRIEF scores loaded. Multivariate analyses of variance showed a significant effect of group but not of subgroup on BRIEF scores. Logistic regression analyses showed a sensitivity of 90.20% and specificity of 63.20% of BRIEF scores.

Discussion: A multi-trait and multi-method approach, covering both the laboratory tests and ecological rating scales and both the teacher and parent informants should be used in order to capture the specific cognitive processes of EF and their behavioral manifestations. The findings showing the dissimilarity between the EF that BRIEF and the laboratory tests measure and shed light on the validity of BRIEF on the Turkish culture.