Yeni Symposium; 2011;49(4):233-236
"Deli Dâhi": Bipolar Bozukluk ve Yaratıcılık İlişkisine Eleştirel Bir Bakış
UM Aksoy
Bakırköy Ruh ve Sinir Hast. Hastanesi, İstanbul
Antik Çağ'dan günümüze delilik ile dâhilik arasında bir bağlantı kurulmuştur. Halk destanlarında folklor ve edebiyatta bu bağlantı bilinçli ve bilinçdışı olarak ifâde bulmuştur. "Deli Dâhi" stereotipik bir ikon olarak az rastlanan "dehâyı" nedensellik ekseninde açıklamak için kullanılan bir kavramdır. 19. YY'da söz konusu ilişki "delilik ve dâhilik" ekseninde tartışılırken, 20. YY ikinci yarısına gelindiğinde "yaratıcılık ve affektif bozukluklar" inceleme alanını oluşturmuştur. Bu derlemede özellikle 20. YY ikinci yarısında yapılan ve bu alanda temel sayılan çalışmaların eleştirel bir bakış açısıyla gözden geçirilmesi amaçlanmıştır.
Çalışmaların desenlerindeki farklılıklar, bâzı çalışmaları biyografilerle ve üçüncü kişilerden alınan bilgilerle sınırlı oluşu, yaratıcılığı ölçebilen evrensel anlamda kabûl görmüş bir değerlendirme aracının bulunmayışı ve nihâyet "yaratıcı" kabûl edilen kişilerin ünlü oluşları dolayısıyla yapılan incelemelerdeki etik sorunlar bu çalışmaların kısıtlılıklarını oluşturmaktadır. Bu alanda yapılan daha iyi yapılandırılmış etik çerçevedeki yeni çalışmalar eski stereotipik "çılgın dâhi" ikonunun gerçekliğini sorgulayabilecektir.
"The Mad Genius": A Critical Approach to the Relation between Bipolar Disorder and Creativity
"The Mad Genius": A Critical Approach to the Relation between Bipolar Disorder and Creativity
In our culture "Mad Genius" has been accepted as a stereotypic icon. A relationship between madness and genius has been assumed since antic age. Many researches have tried to investigate this relationship in conjunction with the comprehension of the age. At the end of the 19th Century this assumption was related with "genius-madness" coexistence whereas in 20th Century it was replaced with researches regarding especially affective disorder and creativity.
The aim of this review is to evaluate major research done in the second half of 20th Century regarding especially affective disorder, mainly bipolar disorder and creativity. The differences in the design of researches made it impossible to compare studies, especially driven from biographies and stories of a third person. New studies based large samples with standardized and constructed interviews may illuminated this antic dilemma of madness and genius, regarding questioning of true existence of stereotypic "mad genius icon ".