Klinik Psikiyatri Dergisi; 2011;14(3):150-163
Conners Öğretmen Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş/Uzun: Türk Çocuklari İçin Psikometrik Özelliklerinin Değerlendirilmesi
S Kaner, Ş Büyüköztürk, E İşeri, A Ak, L Özaydın
Ankara Üniv. , Ankara
Amaç: Bu çalışmada, çocuklarda/gençlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) belirtilerini ve uygulanan tedavinin ve/veya eğitimin etkilerini değerlendirmek amacıyla kullanılan Conners Öğretmen Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş/Uzun (CÖDÖ-Y/U) formunun Türkçe'ye uyarlanması amaçlanmıştır. Yöntem: Aşamalı örnekleme yoluyla 3-17 yaş aralığında 5355 öğrencinin öğretmenlerinin CÖDÖ-Y/U'ya verdikleri yanıtlardan elde edilen verilere Doğrulayıcı Faktör Analizi-DFA uygulanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliği ayrıca alt ölçekler arası korelasyonlar, CÖDÖ-28 ve Yenilenmiş Problem Davranışlar Kontrol Listesi-YPDKL ile ilişkilerinin hesaplanmasının yanı sıra bilinen grupların karşılaştırılmasıyla da incelenmiştir. Eşzaman geçerliği, CÖDÖ-Y/U'nun Çocuklar için Depresyon Ölçeği ile ilişkileri yoluyla incelenmiştir. CÖDÖ-Y/U'n güvenirliği iç tutarlılığının ve test-tekrar test güvenirliğinin hesaplanmasıyla incelenmiştir. Bulgular: DFA, CÖDÖ-Y/U'nun Türk çocuklarından elde edilen yapısının, bir maddenin farklı bir alt ölçeğe yerleşmesinin dışında özgün ölçek ile özdeş olduğunu göstermiştir. CÖDÖ-YU'nun CÖDÖ-28 ve YPDKL ile ilişkilerinin genel olarak orta düzeyde olduğu; ölçeğin tanısı olan ve olmayan grupları ayırt ettiği bulunmuştur. İç tutarlılık ve test-tekrar test güvenirlik katsayıları doyurucu düzeyde bulunmuştur. Sonuç: CÖDÖ-Y/U'nun Türkçe formunun DEHB'nun değerlendirilmesinde öğretmen görüşlerine dayalı olarak kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu söylenebilir. Ancak, farklı DEHB tiplerinde ve farklı psikiyatrik tanı gruplarında ölçeğin yapı geçerliğinin incelenmesinde yarar vardır.
Conner's Teachers Rating Scale/ Revised Long: Assessing the Psychometric Characteristics of Turkish Children
Objectives: This study is aimed to adapt Conner's
Teachers Rating Scale/ Revised Long (CTRS-RL) form to
Turkish which is used to assess symptoms and treatment
effects of Attention Deficit Hyperactivity Disorder
(ADHD) in children/teens. Method: A Confirmatory
Factor Analysis-CFA was conducted on the data obtained
by administering the CTRS-RL on teachers of 5.355 children of the 3-17 age group. The structural validity of the
scale was also investigated with the CTRS-28 and the
Revised Problem Behaviour Checklist (RPBC), and correlation between subscales. Comparison of known groups
was also conducted alongside the assessment of relations of the Depression Scale for Children to test concurrent validity. The reliability of the scale were tested by
internal consisitency coefficients and test-retest reliability. Results: CFA showed that the CTRS-RL structure
obtained from the Turkish children was consistent with
an original scale excluding one item (Item 42) in a different sub-scale. It was found that the relationship
between the CTRS Long and Short forms were significant, the relation between the CRTRS-28 and the RPBC
was of medium significance in general and that the scale
discriminated between the diagnosed and non-diagnosed groups. Reliability coefficients were quite satisfactory. Conclusion: The CTRS-RL Turkish form is a valid and
reliable scale for teachers to use to assess ADHD based
on their judgements. However, it would be advantageous to conduct studies to ascertain the validity structure to use on different types of ADHD and other psychiatric diagnosis groups.