Amaç: Çalışma kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda yorgunluğa etki eden faktörlerin değerlendirilmesi amacıyla yapıldı. Yöntemler: Veriler 401 kronik böbrek yetmezliği hastasına tanıtıcı bilgi formu, Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ), Yorgunluk Etki Ölçeği (YEÖ) ve Yorgunluk Şiddeti Ölçeği (YŞÖ) uygulanarak toplandı. İstatistiksel değerlendirmede; t-testi, tek yönlü varyans analizi, Tukey testi, Pearson korelasyon analizi kullanıldı. Bulgular: Hastaların %46'sı 46-64 yaş grubunda, %55.1'i erkek, %70.8'i evli, %64.1'i ilköğretim mezunu, %39.2' si ev hanımı, %66.3' ünün ekonomik durumunun orta, %59.1'i nin 5 yıl ve üzeri tanı, %50.4'ü nün 5 yıl ve üzeri tedavi süresi aldığı, %48.4'ü nün hastalık hakkında az bilgi sahibi olduğu, %86'sının psikolojik yardım almadığı, %70.8' inin hastalıkla ilgili eğitim almadığı belirlendi. Yorgunluğun hastalardan 65-89 yaş grubundakilerin, kadınların, okuryazar olmayanların, ev hanımlarının, ekonomik durumu kötü olanların, hastalık hakkında az bilgi sahibi olanların ve eğitim durumu düşük olanların günlük yaşamlarını daha fazla etkilediği; 65-89 yaş grubundakilerin, okuryazar olmayanların, ev hanımlarının, ekonomik durumu orta olanların, hastalık hakkında bilgi sahibi olmayanların yorgunluk şiddetlerinin daha yüksek olduğu saptandı. Hastaların anksiyete düzeylerinin yorgunluk etki ve şiddeti düzeylerini etkilediği görüldü (p<0.01). Sonuç: Kronik böbrek yetmezliği hasta gruplarına ait değişkenler göz önünde bulundurularak hastalara yorgunluk ve anksiyete ile ilgili farklı eğitim programlarının düzenlenmesi önerilebilir.

Objective: The aim of this study was to evaluate the factors affecting fatigue in patients with chronic renal failure. Methods: Data was collected by applying Information Form, the Beck Anxiety Inventory (BAI), the Fatigue Impact Scale (FIS) and the Fatigue Severity Scale (FSS) to 401 patients. Statistical analysis was performed with t-test, one-way analysis of variance, Tukey's test, and Pearson's correlation. Results: It was found that 46% of patients were 46-64 [year]s of age, 55% were male, 70.8% were married, 64.1% graduated from primary school, 39.2% were housewives, 66.3% had a medium socio-economic status, 59.1% had been diagnosed 5 or more [year]s ago, 50.4% had been under treatment since 5 [year]s or more, 48.4% had little information related to illness, 86% had never taken any psychological help, and 70.8% had not received training related to the illness. We also observed that fatigue interfered significantly with the daily lives of patients with chronic renal failure who were in the age group 65-89, were female, illiterate, housewife, had a bad economic status and little illness-related information, and received no training related to illness; moreover, the above-mentioned patients, but with medium economic status, had more intense fatigue. It was seen that patients? anxiety levels affected the levels of fatigue severity and intensity (p<0.01). Conclusion: Taking into account the variables mentioned above, arrangement of different education programmes about fatigue and anxiety may be suggested to the patients with chronic renal failure.

Keywords: